Page 321 - book-online
P. 321
Àòàìûí äîñòëàðû
Bir gün yanına ortayaşlı bir adam gәlmişdi. Bir saata
yaxın danışdılar. Ziyarәtçi gedәndәn sonra atamın dәrin
kәdәr vә әlәmә daldığını gördüm. Heç kimlә kәlmә
kәsmәdәn salonda var-gәl edirdi. Sonra anama tәrәf
çevrilib “Bilirsәnmi gәlәn kim idi?” – deyә soruşdu.
Sualına özü cavab verdi: “Əhmәd Rzanın qohumlarından
idi. Mәnә “Əhmәd bәy, – dedi, – Əhmәd Rza Yurdsuzlar
xәstәxanasında ac, sәfil, pәrişan halda ölümünü gözlәyir.
Onun necә böyük qürur sahibi olduğunu bilirsiniz. İndi
yanınıza gәlmәyimdәn әsla xәbәri yoxdur. Lakin sizi
çox sevir. Bu sәbәbdәn dә günahımdan keçәcәyini
düşünürәm. Onun son günlәrini iztirabsız yaşamasını,
rahat ölmәsini tәmin edin”.
Əhmәd Rza öldü. Bu xәbәri aldığımız gün nahar
süfrәsindә atam “Onun haqqında yazı yazmışam. Qulaq
asın!” – dedi vә yazısını oxumağa başladı.
Əhmәd Rza ilә Parisdә tәhsil aldığı illәrdә tanış
olduqlarından bәhs edirdi: “Görüşünә getmәk istәdim.
Qapını üzümә özü açdı. Uzun, bozsaqqallı, bәyaz vә
nurlu bir çöhrә ilә qarşılaşdım...”
Birdәn kağızlar әlindәn töküldü. Hıçqıra-hıçqıra
ağlayaraq başını süfrәyә qoydu. Sonra yemәyinә әl vur-
madan bağçaya çıxdı. Yenә fidanların dibinә çöküb nazik
budaqları qurumuş yarpaqlardan tәmizlәmәyә başladı.
Keçiörәndә torpağa sıx bağlanan atam torpağın әzәli
qanunlarından olan taleyә, qәzavü-qәdәrә dә daha çox
inanmağa başladı. Bәli, bütün baş verәnlәr taleyin
әvvәlcәdәn müәyyәn etdiklәrindәn başqa bir şey deyildi.
Mәhkum olunanlar, ya da Yurdsuzlar xәstәxanasında
iztirab içәrisindә kömәksiz vә yalqız ölәnlәr ayrı-ayrı
şәxslәr deyildi, bütün bir keçmiş idi. Onun öz keçmişi
idi. Alnına yazılan tale bu idimi?
321
Bir gün yanına ortayaşlı bir adam gәlmişdi. Bir saata
yaxın danışdılar. Ziyarәtçi gedәndәn sonra atamın dәrin
kәdәr vә әlәmә daldığını gördüm. Heç kimlә kәlmә
kәsmәdәn salonda var-gәl edirdi. Sonra anama tәrәf
çevrilib “Bilirsәnmi gәlәn kim idi?” – deyә soruşdu.
Sualına özü cavab verdi: “Əhmәd Rzanın qohumlarından
idi. Mәnә “Əhmәd bәy, – dedi, – Əhmәd Rza Yurdsuzlar
xәstәxanasında ac, sәfil, pәrişan halda ölümünü gözlәyir.
Onun necә böyük qürur sahibi olduğunu bilirsiniz. İndi
yanınıza gәlmәyimdәn әsla xәbәri yoxdur. Lakin sizi
çox sevir. Bu sәbәbdәn dә günahımdan keçәcәyini
düşünürәm. Onun son günlәrini iztirabsız yaşamasını,
rahat ölmәsini tәmin edin”.
Əhmәd Rza öldü. Bu xәbәri aldığımız gün nahar
süfrәsindә atam “Onun haqqında yazı yazmışam. Qulaq
asın!” – dedi vә yazısını oxumağa başladı.
Əhmәd Rza ilә Parisdә tәhsil aldığı illәrdә tanış
olduqlarından bәhs edirdi: “Görüşünә getmәk istәdim.
Qapını üzümә özü açdı. Uzun, bozsaqqallı, bәyaz vә
nurlu bir çöhrә ilә qarşılaşdım...”
Birdәn kağızlar әlindәn töküldü. Hıçqıra-hıçqıra
ağlayaraq başını süfrәyә qoydu. Sonra yemәyinә әl vur-
madan bağçaya çıxdı. Yenә fidanların dibinә çöküb nazik
budaqları qurumuş yarpaqlardan tәmizlәmәyә başladı.
Keçiörәndә torpağa sıx bağlanan atam torpağın әzәli
qanunlarından olan taleyә, qәzavü-qәdәrә dә daha çox
inanmağa başladı. Bәli, bütün baş verәnlәr taleyin
әvvәlcәdәn müәyyәn etdiklәrindәn başqa bir şey deyildi.
Mәhkum olunanlar, ya da Yurdsuzlar xәstәxanasında
iztirab içәrisindә kömәksiz vә yalqız ölәnlәr ayrı-ayrı
şәxslәr deyildi, bütün bir keçmiş idi. Onun öz keçmişi
idi. Alnına yazılan tale bu idimi?
321
