Page 123 - book-online
P. 123
Àòàìûí äîñòëàðû
***
İndi üçüncü insan gözlәrim önünә gәlir.
Onu çox da hündür olmayan boyunun üstündә çәkik
gözlәri, allanmış, tәravәtli, bir az sivri çәnә ilә bitәn üzü,
sәrt sifәt cizgilәri, cod vә qısa kәsilmiş saçı, yenә dik vә
әynindә şax dayanan naxışlı ağ köynәyi, dar şalvarı ilә
xatırlayıram. Stulda, yaxud kresloda oturmasından, ayaq
üstdә dayanmasından asılı olmayaraq, hәmişә şax görünәn
bu insan әtrafdakılara eyni anda mәhrәmlik vә uzaqlıq
duyğusu tәlqin etmәyi bacarırdı.
Atamın daim әtrafa tәmizlik duyğusu saçan,
günümüzdә modabaz adlananlar kimi şıq geyinәn, yoğun
sәslә, şirin bir lәhcә ilә danışan dostunun tutduğu rәsmi
vәzifәlәr aşağıdakılar idi:
İstanbul Darülfünununun islam tarixi professoru,
Babi-Meşihat (İ ihad vә Tәrәqqi hakimiyyәti dövründә
tәxminәn Dini İşlәr Nazirliyi funksiyasını yerinә yetirәn
qurum – V.Q.) müşaviri, Tәdqiqi-Müәllifatı-Şәriyyә
Əncümәni (Dini әsәrlәri tәdqiq edәn şura – V.Q.) üzvü.
O, özünün bütün rәsmi sifәtlәri ilә mәmlәkәtimizdә
Tәnzimatdan1 sonra yetişәn intellektual, geniş düşüncәli,
azadfikirli, fәrqli mülahizәlәrә dözümlü yanaşmağı
bacaran böyük din adamı tipinin klassik örnәklәrindәn
birini ortaya qoymuşdu. Çalmasız, cübbәsiz, tәr-tәmiz
geyimli bir din adamı! Dini mövzuları dәrslәri, yazıları,
verdiyi konfranslarla fәlsәfәnin mühüm mәsәlәlәri kimi
әlә almağı, araşdırmağı bacaran hәqiqi bir dindar!
Atamın dostu din vә hәyat haqda inancını özünün
nәşr etdiyi, son yüz il türk fikir hәyatının mühüm sәnәd-
1 Tənzimat – Osmanlı İmperiyasında 1839-cu ildən başlayaraq, 1876-cı ilə qədər
davam edən və ilk Anayasanın – Konstitusiyanın qəbulu ilə nəticələnən islahatlar
dövrü. İqtisadi, siyasi, hərbi, mədəni, qanunvericilik və sosial sahələrdə aparılan
islahatların əsas məqsədi tənəzzül dövrünə qədəm qoymuş imperiyanın həyatını
və idarəçiliyini müasirləşdirmək idi.
123
***
İndi üçüncü insan gözlәrim önünә gәlir.
Onu çox da hündür olmayan boyunun üstündә çәkik
gözlәri, allanmış, tәravәtli, bir az sivri çәnә ilә bitәn üzü,
sәrt sifәt cizgilәri, cod vә qısa kәsilmiş saçı, yenә dik vә
әynindә şax dayanan naxışlı ağ köynәyi, dar şalvarı ilә
xatırlayıram. Stulda, yaxud kresloda oturmasından, ayaq
üstdә dayanmasından asılı olmayaraq, hәmişә şax görünәn
bu insan әtrafdakılara eyni anda mәhrәmlik vә uzaqlıq
duyğusu tәlqin etmәyi bacarırdı.
Atamın daim әtrafa tәmizlik duyğusu saçan,
günümüzdә modabaz adlananlar kimi şıq geyinәn, yoğun
sәslә, şirin bir lәhcә ilә danışan dostunun tutduğu rәsmi
vәzifәlәr aşağıdakılar idi:
İstanbul Darülfünununun islam tarixi professoru,
Babi-Meşihat (İ ihad vә Tәrәqqi hakimiyyәti dövründә
tәxminәn Dini İşlәr Nazirliyi funksiyasını yerinә yetirәn
qurum – V.Q.) müşaviri, Tәdqiqi-Müәllifatı-Şәriyyә
Əncümәni (Dini әsәrlәri tәdqiq edәn şura – V.Q.) üzvü.
O, özünün bütün rәsmi sifәtlәri ilә mәmlәkәtimizdә
Tәnzimatdan1 sonra yetişәn intellektual, geniş düşüncәli,
azadfikirli, fәrqli mülahizәlәrә dözümlü yanaşmağı
bacaran böyük din adamı tipinin klassik örnәklәrindәn
birini ortaya qoymuşdu. Çalmasız, cübbәsiz, tәr-tәmiz
geyimli bir din adamı! Dini mövzuları dәrslәri, yazıları,
verdiyi konfranslarla fәlsәfәnin mühüm mәsәlәlәri kimi
әlә almağı, araşdırmağı bacaran hәqiqi bir dindar!
Atamın dostu din vә hәyat haqda inancını özünün
nәşr etdiyi, son yüz il türk fikir hәyatının mühüm sәnәd-
1 Tənzimat – Osmanlı İmperiyasında 1839-cu ildən başlayaraq, 1876-cı ilə qədər
davam edən və ilk Anayasanın – Konstitusiyanın qəbulu ilə nəticələnən islahatlar
dövrü. İqtisadi, siyasi, hərbi, mədəni, qanunvericilik və sosial sahələrdə aparılan
islahatların əsas məqsədi tənəzzül dövrünə qədəm qoymuş imperiyanın həyatını
və idarəçiliyini müasirləşdirmək idi.
123
