Page 126 - book-online
P. 126
ìÿä Àüàîüëó
edәn insana qarşı sui-qәsd işinә qarışmışdı. Hadisә mey-
dana çıxandan az sonra mәmlәkәtdәn qaçmışdı. İstiqlal
Mәhkәmәsi barәsindә qiyabi mәhkumluq hökmü
çıxarmışdı. Atatürkün ölümü ilә İstiqlal Mәhkәmәsinin
sui-qәsdlә bağlı qәrarlarının bir qisminin әsassızlığı elan
edilmişdi. Hәmin adam da qәrarların bütün mәnәvi
mәsuliyyәtlәrinә qatılması tәbii sayılmaqla yaranmış
vәziyyәtdәn istifadә edib mәmlәkәtә dönәnlәrdәn biri
idi. Atamın dostuna bildirdiyi iradla da partiya
münaqişәlәri sırasında Əhmәd Ağaoğlunun Atatürkün
mövqeyini müdafiә edәrәk yazdığı yazıları, partiya
qrupunda vә Mәclisdә söylәdiyi nitqlәri nәzәrdә tuturdu.
Lakin onun insafsız, yersiz hikkәsinin, küskünlüyünün
yaratdığı düşmәnçilik müqabilindә aldığı qarşılıq çox
ağır oldu. Atamın dostu yoğun sәsi ilә, kәlmәlәri birәr-
birәr tәlәffüz edәrәk ağır-ağır sözә başladı: “Siz İ ihad
vә Tәrәqqi dövründә dә Ağaoğlu Əhmәd bәyin fikir vә
siyasәt silahdaşı idiniz. Onun evindә sizә dәfәlәrlә rast
gәlmişәm. Onun fikirlәrinә heyranlığınızı hamıdan çox
siz bildirir, İslam alәminә, türk dünyasına xidmәtlәri
haqqında hәlә o zamanlar hamıdan çox siz danışırdınız.
Hәqiqәti bilmәk istәsәniz, Əhmәd bәyin sizә әsla ehtiyacı
yoxdur. Adı Şәrqin vә Qәrbin bir sıra ensiklopediyalarında
çoxdan yer alıb. Bunu bir tәrәfә qoyaq. Yalnız bir mәqama
diqqәt yetirәcәyәm: әgәr onun adını ensiklopediyaya
daxil etmәmәklә bağlı irәli sürdüyünüz sәbәb qәbul ol-
unsa, o zaman sizin belә bir mühüm elm heyәtinә
rәhbәrlik etmәniz, hә a bu mәmlәkәtdә yaşamanız yasaq
edilmәlidir. Adınız bütün kitablardan çıxarılmalı, isminizin
xatırlanması yasaq edilmәlidir. Çünki siz bir vaxtlar
mәmlәkәti әsarәtdәn qurtarmış şәxsә qarşı çıxmısınız,
onu öldürmәyә tәşәbbüs i ihamı ilә mühakimә olun-
musunuz!”
Qarşısındakı adam bu sözlәrin müqabilindә heç nә
deyә bilmәdi.
126
edәn insana qarşı sui-qәsd işinә qarışmışdı. Hadisә mey-
dana çıxandan az sonra mәmlәkәtdәn qaçmışdı. İstiqlal
Mәhkәmәsi barәsindә qiyabi mәhkumluq hökmü
çıxarmışdı. Atatürkün ölümü ilә İstiqlal Mәhkәmәsinin
sui-qәsdlә bağlı qәrarlarının bir qisminin әsassızlığı elan
edilmişdi. Hәmin adam da qәrarların bütün mәnәvi
mәsuliyyәtlәrinә qatılması tәbii sayılmaqla yaranmış
vәziyyәtdәn istifadә edib mәmlәkәtә dönәnlәrdәn biri
idi. Atamın dostuna bildirdiyi iradla da partiya
münaqişәlәri sırasında Əhmәd Ağaoğlunun Atatürkün
mövqeyini müdafiә edәrәk yazdığı yazıları, partiya
qrupunda vә Mәclisdә söylәdiyi nitqlәri nәzәrdә tuturdu.
Lakin onun insafsız, yersiz hikkәsinin, küskünlüyünün
yaratdığı düşmәnçilik müqabilindә aldığı qarşılıq çox
ağır oldu. Atamın dostu yoğun sәsi ilә, kәlmәlәri birәr-
birәr tәlәffüz edәrәk ağır-ağır sözә başladı: “Siz İ ihad
vә Tәrәqqi dövründә dә Ağaoğlu Əhmәd bәyin fikir vә
siyasәt silahdaşı idiniz. Onun evindә sizә dәfәlәrlә rast
gәlmişәm. Onun fikirlәrinә heyranlığınızı hamıdan çox
siz bildirir, İslam alәminә, türk dünyasına xidmәtlәri
haqqında hәlә o zamanlar hamıdan çox siz danışırdınız.
Hәqiqәti bilmәk istәsәniz, Əhmәd bәyin sizә әsla ehtiyacı
yoxdur. Adı Şәrqin vә Qәrbin bir sıra ensiklopediyalarında
çoxdan yer alıb. Bunu bir tәrәfә qoyaq. Yalnız bir mәqama
diqqәt yetirәcәyәm: әgәr onun adını ensiklopediyaya
daxil etmәmәklә bağlı irәli sürdüyünüz sәbәb qәbul ol-
unsa, o zaman sizin belә bir mühüm elm heyәtinә
rәhbәrlik etmәniz, hә a bu mәmlәkәtdә yaşamanız yasaq
edilmәlidir. Adınız bütün kitablardan çıxarılmalı, isminizin
xatırlanması yasaq edilmәlidir. Çünki siz bir vaxtlar
mәmlәkәti әsarәtdәn qurtarmış şәxsә qarşı çıxmısınız,
onu öldürmәyә tәşәbbüs i ihamı ilә mühakimә olun-
musunuz!”
Qarşısındakı adam bu sözlәrin müqabilindә heç nә
deyә bilmәdi.
126