Page 95 - design_Topcubashov_Full_Layout 1
P. 95
MÜSӘLMANLAR AZADLIQ
HӘRӘKATINDA
üsәlmanlar say etibarilә Rusiyanın rus
әhalisindәn sonra ilk yerdә dayanırlar. Bu
Mbaxımdan onların ölkәdә başlanan azadlıq
hәrәkatına münasibәti vә gәlәcәkdә hәmin hәrәkatda necә
rol oynayacaqları son dәrәcә mühüm әhәmiyyәt kәsb edir.
Tәәssüflәr olsun ki, ara-sıra bәzi paytaxt qәzetlәrindә,
habelә yerli mәtbuat sәhifәlәrindә mәsәlә ilә bağlı tәsadüf
edilәn fikir vә mülahizәlәr nә düzgün işıqlandırılma, nә dә
obyektivlik baxımından seçilir. Yaranmış vәziyyәt ilk növbәdә
çoxmilyonlu Rusiya müsәlmanlarının dünyagörüşünә
nabәlәdlikdәn, xüsusәn dә onların hәyat şәraiti vә mövcud
vәziyyәtlәrinin formalaşmasına tәsir göstәrәn daxili vә xarici
amillәrә xәbәrsizlikdәn irәli gәlir. Belә nabәlәdlik vә 95
mәlumatsızlıq tәsadüfi hadisә deyil. O, rus cәmiyyәtinin
bütün tarixindәn qırmızı xәtlә keçir. Bu tarix boyu biz Rusiya
imperiyasının tәrkibinә dörd böyük çarlıq, onlarla xanlıq vә
çoxsaylı vassal hakimiyyәtlәri ilә daxil olmuş müsәlmanlarla
obyektiv zәmindә, әn azı, mәdәni mәsәlәlәrin hәlli, yaxud
müsәlman hәyatının tәdqiqi mәqsәdi ilә yaxınlaşmaq, dialoq
qurmaq istiqamәtindә hәr hansı ciddi tәşәbbüsә rast gәlmirik.
Müsәlman hәyatının tәdqiqi vә öyrәnilmәsi ilә bağlı bәzi
tәşәbbüslәr olmuşdusa da, onlar yalnız hökumәtin maraqları
әsasında yerli rәislәrin әmri ilә baş tutub. Yaxud da әksәr
hallarda ruslaşdırma mәqsәdlәrinә xidmәt edib.
Müsәlmanlar isә aydın mәsәlәdir ki, belә münasibәtә
daha çox kәnara çәkilmәklә, daha çox özlәrinә qapanmaqla
cavab veriblәr. Sistemli şәkildә hәyata keçirilәn ruslaşdırma
siyasәti nәticәsindә onlar daha çox içlәrinә çәkilib, hökumәtin
özbaşınalığına, bütöv xalqların lәyaqәtini alçaltmasına sәssiz-