Page 92 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

Rusiyanın 30 milyonluq müsәlman әhalisinin tatarca yeganә
mәtbu orqanı kimi qәzetin üzәrinә mühüm vә şәrәfli rol
düşmüşdü. Maarifçi әqidәli, millәtini sevәn, yorulmaq
bilmәdәn, әn başlıcası isә sәmәrәli şәkildә xalq işi üçün
çalışan “Tәrcüman”ın naşir vә redaktoru İsmayıl bәy
Qaspıralının xidmәtlәrinә dә layiqincә qiymәt verilmәlidir.
Bizim qәzetimiz (“Kaspi” nәzәrdә tutulur – Tәrc.) öz
sәhifәlәrindә indiyә qәdәr “Tәrcüman”ın müsәlmanların
tәrәqqisinә göstәrdiyi mühüm, sәmәrәli tәsirә az yer ayırmayıb.
Odur ki, tәkrara yol vermәdәn mәsәlәnin yalnız bu cәhәtinә
diqqәt yetirәcәyik ki, müxtәlif bölgәlәrdә yaşayan, vahid
türk-tatar köklәrinә malik qohum xalqların maraq vә
mәnafeyini qorumaq kimi mürәkkәb vәzifә yalnız bir mәtbu
orqanın öhdәsindәn gәlә bilәcәyi iş deyildir.
Lakin buna baxmayaraq, dörddәbir әsrә yaxın müddәt
әrzindә Krımda çıxan qәzet tatar dilindә (ruscaya tәrcümәsi
ilә birlikdә) yeganә kütlәvi nәşr kimi qalmaqda davam
92 etmişdi. Kazanda, Peterburqda vә digәr yerlәrdә yeni qәzetә
icazә almaqla bağlı göstәrilәn tәşәbbüslәrin heç biri sәmәrә
vermәmişdi.
Qafqazda qәzet nәşri ilә bağlı cәhdlәrin taleyi dә eyni
dәrәcәdә kәdәrli olmuşdu. Hәm dә maraqlıdır ki, rәdd cavabı
alanlar yalnız müsәlmanlar deyildi. Mәsәlәn, Qori müәllimlәr
seminariyası tatar şöbәsinin inspektoru, indi haqq dünyasına
87
qovuşan Çernyayevski dә eyni münasibәtlә üzlәşmişdi.
Anadilli qәzet nәşri mәsәlәsindә yalnız bu son vaxtlarda
Mәhәmmәd ağa Şahtaxtinskinin bәxti gәtirib.
Cәnab Şahtaxtinskinin tatarca qәzet nәşrinә icazә alması
xәbәrini sağlam düşüncәyә malik bütün müsәlmanlar sevinclә
qarşıladılar. “Kaspi” dә birincilәr sırasında yeni әmәl qardaşı
“Şәrqi-rus”a xeyir-dua verdi, müsәlman әhalini ictimai
hәyatın yenilәnmәsi vә inkişafı baxımından xalqın anladığı
dildә mәtbuat kimi qüdrәtli vasitәyә yiyәlәnmәsi münasibәti
ilә tәbrik etdi.