Page 520 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

mәhkәmә sistemindә xidmәt etmiş, Tiflis kәnd tәsәrrüfatı
mәktәbindә mülki hüquq vә mәrzçәkmә dәrslәrini aparmış,
Tiflis müsәlmanlarının ictimai işlәri ilә mәşğul olmuş,
nәhayәt, Qafqaz Hüquq Cәmiyyәtinin kitabxanaçısı vә katibi
kimi fәaliyyәt göstәrmişdi. Bakıya köçәndәn sonra hәm
Hәsәn bәy, hәm dә Әlimәrdan bәy Bakı Şәhәr Dumasının
üzvü seçilmişdilәr. Tәxminәn elә hәmin vaxtda Ә.Topçubaşov
“Kaspi” qәzetini Hacı Zeynalabdin Tağıyevdәn mәtbәәsi ilә
birlikdә icarәyә götürmüşdü. 1897-ci ildәn onların “Kaspi”dә
vә Bakı müsәlmanlarının ictimai hәyatında birgә fәaliyyәtlәri
başlanmışdı.
Biz burada hәyatının son dövrü ilә әlaqәli şәkildә yalnız
Hәsәn bәyin gördüyü işlәr barәsindә danışacağıq.

* * *
1897-ci ildәn ömrünün axır günlәrinә qәdәr Hәsәn bәy
Ә.Topçubaşovun naşir-redaktoru olduğu “Kaspi” qәzetindә
әmәkdaşlıq etmişdi. Nәticәdә böyük tәcrübәyә malik jurnalist
520 vә publisist kimi, Hәsәn bәy Şәrqi Zaqafqaziyanın, hәtta
demәk olar ki, bütün Qafqazın mövcud hәyatı vә ümumi
mәnzәrәsini tәnqidi şәkildә nәzәrdәn keçirib dәyәrlәndirmәk
üçün geniş imkan qazanmışdı. O, yenidәn sevimli qәzetçilik
işi ilә mәşğul olmaq fürsәti әldә etmişdi. Aydın mәsәlәdir
ki, bu dövrün iş vә hәyat şәrtlәri “Әkinçi”nin vaxtında
olduğundan bir qәdәr fәrqlәnirdi. Bu baxımdan ilk növbәdә
“Kaspi”nin türk-azәrbaycan dilindә deyil, rus dilindә nәşri
ayrıca qeyd edilmәlidir. Tәbii ki, ana dilindәn imtina çıxılmaz
vәziyyәt nәticәsindә әl atılan xoşagәlmәz cәhәt kimi
qiymәtlәndirilmәlidir. Çünki Qafqaz rәhbәrliyi hәmin dövrdә
müsәlmanlara öz doğma dilindә qәzet çap etmәyә,
ümumiyyәtlә, hәr hansı nәşriyyat fәaliyyәtinә icazә vermirdi.
Hәtta rusca nәşrlәrin sayı da o qәdәr çox deyildi. “Kaspi”
uzun müddәt bütün Zaqafqaziya miqyasında yeganә gündәlik
qәzet sayılırdı. Yalnız 1905-ci ildә Әlimәrdan bәy Topçubaşov
Peterburqdan Bakıda “Hәyat” 584 adlı qәzet çıxarmaq üçün
icazә ala bilmişdi.