Page 515 - design_Topcubashov_Full_Layout 1
P. 515
...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq
müraciәtlәr yazmaq işinin miqyasını daha da genişlәndirmişdi.
Hamıdan çox hәdәfә gәlәn qәza polis idarәsi idi. Hәsәn bәy
yalnız polislәrin özbaşınalığı, yaxud rüşvәt almaları haqda
deyil, onların soyğunçu quldur dәstәlәri yaratmaları, belә
dәstәlәrin başçıları ilә birlәşib xalqı soyub-talamaları barәdә
dә faktlar ortaya qoyurdu.
Yerli mәmurlar bu şikayәtlәri quberniya rәislәri qarşısında
yalana çıxarmaq üçün müxtәlif vasitә vә yollar axtarıb
tapırdılar. Özlәrinә “haqq qazandırma” tәşәbbüslәri әksәr
hallarda Hәsәn bәyin guya bilәrәkdәn mәmurları gözdәn
salan hadisәlәr uydurması, әhalini qanuni hakimiyyәt
nümayәndәlәrinә qarşı ayağa qaldırması haqqındakı uydurma
iddialarla mәhdudlaşırdı. Polis mәmurları üçün Hәsәn bәyin
müxtәlif şikayәtçilәrin dilindәn yazdığı әrizәlәri yalana
çıxarmaq o qәdәr dә çәtin iş deyildi. Әllәri hәr yerә çatan bu
adamlar hakimiyyәt vә güclәrinә arxalanıb әrizәlәrdәki
mәlumatların uydurma olduğunu ortaya çıxaran dәlil-sübutlar
toplaya bilәrdilәr, yaxud şikayәt sahiblәrini öz sözlәrindәn 515
imtinaya vadar edә bilәrdilәr. Müxtәlif vasitәlәrlә әlә aldıqları
adamları yeni әrizәlәr yazmağa, әvvәlki şikayәtlәri geri
götürmәyә, hәr şeydәn boyun qaçırmağa mәcbur edir, onların
öz dillәrindәn yazılanların Hәsәn bәyin uydurması olduğunu
sübut etmәyә çalışırdılar. Belә hallarda Hәsәn bәy sadәcә
Yan Qusun 579 ardınca onun mәşhur “O sancta simplicitas!”
sözlәrini tәkrarlaya bilәrdi. Amma әslinә qalanda, yerli
hakimiyyәt dairәlәrinin özlәri “tövbә” әrizәlәrinә o qәdәr dә
ciddi әhәmiyyәt vermirdilәr. Onların hansı yolla, hansı
mәqsәdlә yazdırıldığını yaxşı bildiklәrindәn bәzәn heç
qeydiyyata almır, sadәcә әmәllәrini ört-basdır etmәk üçün
hәmin “sәnәdlәr”dәn imkan daxilindә yararlanmaqla
kifayәtlәnirdilәr.
Lakin bu, öz çirkin, yaramaz oyunlarını gizlәtmәyә
çalışan, vicdanları lәkәli olduğu üçün aşkarlıq vә işıqdan
qorxan adamların düşüncәsi idi. Hәsәn bәy isә әksinә, yerli
hakimiyyәtin fәaliyyәti ilә bağlı hәr bir mәsәlәyә aydınlıq