Page 518 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

Qәzet tez-tez senzura komitәsi, habelә yazılardakı fakt vә
mәlu matların hәqiqәtә uyğunluğunu yoxlamaq mәc bu riy -
yәtindә qalan Qafqaz hakimiyyәt dairәlәri qarşısında izahat
vermәli olurdu. Lakin hәr bir belә yoxlama müәllifin xeyrinә
çıxarılan qәrarla nәticәlәnir, onun hәqiqәti söylәdiyi bir daha
sübuta yetirilirdi.
Hәsәn bәyin qәlәminin gücü vә Qafqazın inzibati
dairәlәri qarşısında sözünün kәsәrliliyi dә mәhz belә
mәqamlarda özünü aydın göstәrirdi. Әgәr müәllifin hәqiqәtә
sadiqliyi vә toxunduğu mәsәlәlәrin doğruluğuna dәrin inamı
olmasaydı, o, yenidәn әllәri çox asanlıqla hәr yerә çatan
Qafqaz idarәçilәrinin hәdәfinә çevrilә bilәrdi. Canişinlik
nümayәndәlәri hәlә “Әkinçi“nin yaratdığı baş ağrılarını,
elәcә dә onun naşir-redaktorunun Stavropola sürgün edilmәsi
tarixçәsini yaddan çıxarmamışdılar. Cәmiyyәtdәki sakitliyi
pozan, hökumәtә problemlәr yaradan tәhlükәli ünsür kimi
Hәsәn bәyin yenidәn Qafqaz hüdudlarından çıxarılması üçün
bәhanә axtarılırdı.
518
Lakin özünün haqlı olduğuna inanan, ürәyinin hökmü
ilә seçdiyi xalqa sәdaqәtlә xidmәt etmәk yolundan çәkilmәyi,
bir an da olsun, ağlına da gәtirmәyәn Hәsәn bәy fәaliyyәtini
әvvәlki kimi әzmlә davam etdirirdi. Amma bir müddәt sonra
“Obzor”un sahiblik hüququ Tumanov qardaşlarına 582 verildi
vә qәzet artıq “Novoe obozrenie” 583 adı ilә Qafqazdakı
ermәni ziyalılarının mәtbuat orqanı kimi nәşr olunmağa
başladı. Hәsәn bәy yenilәnmiş nәşrdә iştirakla bağlı dәvәt
aldı. “Novoe obozrenie” dә öz sәlәfi kimi sәhifәlәrindә
azәrbaycanlı müәllifin Şәrqi Zaqafqaziya hәyatı ilә bağlı
mәqalә vә oçerklәrinә hәvәslә yer ayırırdı.
Lakin bu yazılar, әgәr belә demәk mümkünsә, artıq
Hәsәn bәyin hәyatının mәhsuldar dövrünün, әli hәr yerә
çatan hakimiyyәtlә tәkbaşına, cәsur vә qeyri-bәrabәr
mübarizәsinin son akkordları idi. Әleyhdarlarına qarşı açıq
çıxışları, habelә Tiflis mәtbuatındakı publisist fәaliyyәti ilә
“Әkinçi”nin yaradıcısı tutduğu yoldan çәkinmәdiyini bariz