Page 50 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

çıxılmaz duruma düşübsә, burada Mәhәmmәdin dini qәtiyyәn
günahkar deyil. Günahkar islam dininә mәnsub xalqların
tarix boyu mәruz qaldığı sosial-mәişәt münasibәtlәridir.
Günahkar Mәhәmmәd tәliminin әsrlәr boyu cahil, amma
әllәri hәr yerә çatan müsәlman din xadimlәri tәrәfindәn
mәruz qoyulduğu tәhriflәrdir. Gizli deyil ki, onlar şәriәt
hökmlәrini öz xeyirlәrinә, ya da Şәrq padşahları vә hәr cür
hakimiyyәt sahiblәrinin istәyinә uyğun dәyişdirmәklә, әslindә,
oyuncağa çevriliblәr.
Ayrı-ayrı fәrdlәrin, elәcә dә bütöv cәmiyyәt vә xalqların
hәyatı heç zaman qanunun, yaxud dinin müәyyәnlәşdirdiyi
dar çәrçivәyә sığışdırıla bilmәz. Özündә әn mütәrәqqi
başlanğıcı ehtiva edәn insan hәyatı çox vaxt gizli şәkildә
işini görәn әtraf mühitin, zaman vә mәkanın tәsiri altında
fәrqli formalara, şәkillәrә düşür. Ayrılıqda götürülmüş hәr
hansı cәmiyyәtdәki “faktiki vәziyyәt” oradakı yaşayış
qaydaları, adәt-әnәnәlәr, әsrlәr boyu bir-birinin üzәrinә
50 qalaqlanmış hәyat şәrtlәri mәcmusundan başqa bir şey
deyildir. Bu qaydalar, adәt-әnәnәlәr nә qәdәr mәnfi sәciyyә
daşısalar da, necә zәrәrli görünsәlәr dә, keçmişin ağır irsi
kimi belә tezliklә unudula bilmәzlәr. Çünki müdafiәçilәri
var vә gәlәcәkdә dә olacaq. Onların bәzilәri cahilliklәri,
digәrlәri isә şәxsi qazanc, yaxud digәr tәmәnnalı mәqsәd
güdmәlәri sәbәbindәn hәmişә keçmiş dövrlәrin “tapdanan
hüquqlar”ının müdafiәsinә qalxmağa hazır dayanacaqlar.
Müsәlman qadınının vәziyyәti dә, tәәssüflәr olsun ki,
belә qapalı dairә içindәdir. O, indi hüquqsuzdur. Haqları
güclü cins tәrәfindәn tapdanır. Ağlını vә tәbii istedadını
inkişaf etdirmәk imkanından mәhrumdur. Bir sözlә, “Allahın
vә peyğәmbәrin bәxş etdiyi” hәr şey әlindәn alınıb.
Müsәlman qadınını mövcud fәrәhsiz, acınacaqlı
vәziyyәtdәn yalnız mәktәbin, maarifin kömәyi ilә çıxarmaq
mümkündür.
Bakıda açılan İmperatriçә Aleksandra Fyodorovna adına
rus-müsәlman qız mәktәbi, sözün hәqiqi mәnasında, müsәlman