Page 449 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

A.Vamberi Azәrbaycan xalqının etnik mәnşәyindәn
danışarkәn göstәrir ki, İran ünsürlәrinin Azәrbaycandan
hansı dövrdә sıxışdırılıb çıxarıldığını söylәmәk çәtindir. Bu
sual hәlәlik öz elmi hәllini tapmayıb. Amma buna baxmayaraq,
biz bir neçә fakta müraciәt edәcәyik.
Azәrbaycanın istәr İrana aid hissәsindә, istәrsә dә Qafqaz,
yaxud Zaqafqaziyada әhali Azәrbaycan dilindә danışan
türklәrdәn ibarәtdir. Onların öz әdәbiyyatı, milli poeziyası,
adәt-әnәnәlәri vә miflәri mövcuddur. İslamın iki tәriqәti
(şiәlik vә sünnilik – Tәrc.) Azәrbaycanda geniş yayılıb.
İntellektual mәdәniyyәt baxımından Azәrbaycan, xüsusәn
dә onun İran hissәsi qәdim İran әdәbiyyatından әsaslı şәkildә
557
tәsirlәnib. Bu әdәbiyyatın әsas nümayәndәlәri olan Firdovsi ,
Hafiz 558 vә Sәdi 559 azәrbaycanlılar arasında indi dә kifayәt
qәdәr mәşhurdur, onların әsәrlәrinә tez-tez istinad edilir. Bir
tәrәfdәn İranın qüdrәtinin azalması vә sosial mәdәniyyәtinin
daha geniş әrazidә yayılması, digәr tәrәfdәn vә әn әsası,
ümumilikdә milli şüurun yüksәlişi nәticәsindә Azәrbaycanı 449
İranla bağlayan tellәrin qırılmaqda olduğu aşkara çıxdı.
İndi isә gәlin Azәrbaycanın “Qafqaz Azәrbaycanı”
adlandırılan hissәsinә nәzәr salaq. İran Azәrbaycanına
toxunmaq niyyәtindә deyilik. Biz qafqazlılar onun sakinlәrinә
әn yaxşı istәklәrimizi yetirir, qüdrәtli vә mәdәni İran dövlәtinin
himayәsi altında siyasi vә fәrdi azadlığa nail olmalarını,
böyük inkişafa, sosial vә siyasi tәrәqqiyә qovuşmalarını
arzu edirik.