Page 401 - design_Topcubashov_Full_Layout 1
P. 401
...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq
himayәsindәn tәdricәn qurtulub müstәqil hәyatını tәmin edә
bilәr. “Qәyyumluqdan ilk növbәdә sizin Azәrbaycan özünü
qurtarmalıdır!” – deyә polkovnik Haskel xәritәdә Azәrbaycanı
göstәrәrәk bildirdi. Görünür, ölkәmiz onda çox yaxşı tәәssürat
yaradıb. Әlbәttә, bütün bunları eşitmәk bizә xoş idi.
Denikin tәrәfdәn gözlәnilәn tәhdidlәrlә bağlı hәyәcanımızın
müqabilindә polkovnik bildirdi ki, onun fikrincә, Denikin
ordusu nәinki bizә, heç Dağıstana vә Şimali Qafqaza da
tәhlükә törәdә bilmәz. “Әlbәttә, onun qoşunları hәmin
rayonları, о cümlәdәn dә Dәrbәndi tutacaq, lakin bu, müvәqqәti
xarakter daşıyacaq. Mәrkәzi Rusiyada Denikinin kifayәt
qәdәr çox işi var. Sizi inandıra bilәrәm ki, sülh konfransı
artıq Şimali Qafqazda Denikin üçün demarkasiya xәtti
müәyyәnlәşdirib vә o, hәmin xәtdәn cәnuba doğru hәrәkәt
edә bilmәz”.
Ermәnilәrlә bağlı mәsәlәyә qayıdaraq polkovnik Haskel
izah etdi ki, amerikalılar indiyәdәk “ermәni” deyәndә yalnız
401
onların Amerikada yaşayan tәmsilçilәrini göz önünә gәtirirdilәr.
Hamı bu ermәnilәrdәn danışır, hamı onları әzabkeş sayırdı.
“Missiyalarımızın Türkiyә vә Qafqaza göndәrilmәsi vә bu
işdә çoxlu amerikalının iştirakı hәr cәhәtdәn faydalı olub.
İndi artıq inanırıq ki, “nә bütün ermәnilәr yaxşıdırlar, nә dә
bütün türklәr eyni dәrәcәdә pisdirlәr”. Daha sonra o, xәritәdә
Türkiyә vә Qafqazı göstәrib әlavә etdi: “Bax bu ölkәlәri
ümumi bir mandat altında birlәşdirmәk olardı. Lakin Amerika
hәmin mandata sahib çıxmaq niyyәtindә deyil”.
Vidalaşmazdan әvvәl polkovnik dedi ki, gәlәn hәftәnin
çәrşәnbә, ya da cümә axşamı Tiflisә qayıdacaq, әgәr poçtumuz
olsa, onu mәmnuniyyәtlә götürә bilәr. Cavabında polkovnik
Reyә mәktub göndәrәcәyimi dedim. Daha sonra ona
minnәtdarlığımı ifadә etdim vә ümid etdiyimi bildirdim ki,
yola düşәnә qәdәr görüşmәk vә yaşadığımız oteldә duz-
çörәk kәsmәk imkanımız olacaq.