Page 373 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

ki, bizdәn dә çox tanınan, daha mütәşәkkil qüvvә kimi çıxış
edәn, hәtta müstәqil mövcudluq tәcrübәsinә malik olan
xalqlar da özlәrinә yalnız müttәfiqlәr deyil, himayәdarlar,
protektorlar, mandat sahiblәri axtarır vә hәmin mövqedәn
istiqamәt götürәrәk bu vә ya digәr güclü dövlәtә arxalanmağa
çalışırlar.
Arxalanmaq mәsәlәsi növbәti vacib, hәyati әhәmiyyәtli
addım kimi hәmişә әhәmiyyәt vә zәruriliyini saxlayır.
Nümayәndә heyәtimiz hәlә Konstantinopolda olarkәn onu
dönә-dönә müzakirә edib. Eyni işi burada da ardıcıl surәtdә
görürük.
Kimә arxalanmalı, kimә doğru istiqamәt götürmәli?
Bir neçә iclasda aparılan müzakirәlәr zamanı İngiltәrә
vә gәlәcәk Rusiya ilә hәlәlik yalnız ehtimal kimi düşünülәn
yaxınlaşma mәsәlәsini nәzәrdәn keçirdik. Buraxıla bilәcәk
mәnhus sәhvin necә saysız-hesabsız fәlakәtlәrә yol açacağını
nәzәrә alan nümayәndә heyәti belә qәnaәtә gәldi ki, biz
Millәtlәr Cәmiyyәtinә müraciәt etmәliyik vә mandat alacaq 373
ölkәni hәmin tәşkilat özü müәyyәnlәşdirmәlidir. Hәm dә bu
zaman mәsәlәnin müzakirәsini bizim vә gürcü heyәtinin
birgә mәclisinә çıxarmaq tәklifini zәruri saydıq. Gürcülәr
qәrarımızla razılaşdıqlarını bildirdilәr.
Lakin müәyyәn vaxtdan sonra nümayәndә heyәti
Mәmmәdhәsәn Hacınskinin tәklifi ilә yenidәn eyni mәsәlәyә 1
qayıtdı. Bu dәfә artıq İngiltәrәyә müraciәt etmәk vә mәlum
dövr әrzindә Azәrbaycanın idarәçilik mandatını öz üzәrinә
götürmәsini istәmәk tәklifi irәli sürüldü. Hәm dә tәklifi
sәslәndirәrkәn Hacınski dәrhal Londona getmәk, orada qәti
qәrarımızı ingilis hökumәtinә bildirmәk, İngiltәrәnin razılığını

1 Xarici işlәr naziri M.Y.Cәfәrov tәrәfindәn mәktub mәtninin bu hissәsi ilә
bağlı rus dilindә belә bir qeyd yazılmışdır: “Göstәriş vermәdәn! M.Hacınskini
tanımaq mümkündür. Hәlәlik bu mәsәlәnin qaldırılmasını vaxtından әvvәl
atılmış addım hesab edirәm. O, hadisәlәrin tәbii gedişi nәticәsindә öz hәllini
tapacaq. M.Y.Cәfәrov”. (Tәrc.)