Page 295 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

boğurlar. Eyni zamanda Vilson prinsiplәrindәn başqa, tarix,
tarixi haqq mәsәlәsi dә var. Bu baxımdan әsrlәr boyu İran
şahlarının hökmü altında olan Zaqafqaziyanın vәziyyәti sizә
dә yaxşı mәlumdur. Güman edirәm ki, sülh konqresi tarixi
haqq mәsәlәsini yerli-dibli inkar edә bilmәz.
Mәn. Yәni demәk istәyirsiniz ki, İran bizim Azәrbaycana
qarşı iddia qaldıracaq, yaxud qaldırır? Bәlkә, İranın tarixi
hüquqlarına qarşı daha qәdim xarakterә malik digәr hüquqlar
ortaya qoyulacaq? Amma az öncә bacardığınız qәdәr kömәk
edәcәyinizi demişdiniz. Әgәr buna gücünüz çatmasa vә tam
kömәksiz vәziyyәtdә qalsaq, onda, bәlkә dә, bizim İranla
birlikdә olmağımız kombinasiyası baş tuta bilәr. Bәs buna
necә, gücünüz çatar? Sülh konqresindә öz tarixi hüquqlarınızı
qorumaq niyyәtinizlә bağlı Bakıda danışmısınızmı,
ümumiyyәtlә, mәsәlәni bizim hökumәtlә müzakirә
etmisinizmi? Dediklәriniz mәnim üçün yenidir, dәrindәn
fikirlәşmәyә ehtiyac var. Amma istәnilәn halda tәşәbbüs
sizindir.
295
Nazir (bir qәdәr fikirlәşәndәn sonra). Әlbәttә, müzakirә
etmәk lazımdır. Hәm sizin, hәm dә bizim üçün fövqәladә
әhәmiyyәtә malik mәsәlәdir. Ona görә dә Parisә mümkün
qәdәr tez gәlmәyiniz lazımdır. Tәәccüblәnirәm, rәhbәrliyiniz
altında Parisә getmәli olan nümayәndә heyәti niyә indiyә
qәdәr burada yoxdur? Düşünürәm ki, tezliklә gәlәrlәr.
(Saatına baxır.) Oho, tezliklә saat on bir olacaq.
Mәn. Bizim nümayәndәlәrin adlarını bilirsinizmi? Neçә
nәfәrdirlәr?
Nazir. Doğrusu, yadımda qalmayıb, bilmirәm. Salamat
qalın. Yenә görüşәrik. Nәdәnsә bizim gәmi dә lәngiyir.
(Yerindәn qalxır, vidalaşırıq.)

А.М.Топчибашев. Дипломатические
беседы в Стамбуле. 1918–1919 гг.
Баку, 1994, с. 116–120.