Page 279 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

icra strukturları, ordusu yaranıb. Vә indi idarәçilik bütünlüklә
Azәrbaycan hökumәtinin әlindәdir.
Sazonov. Yaxşı, әgәr ingilislәr olmasa, özünüz vәziyyәti
nәzarәtdә saxlamağa, qayda-qanun yaratmağa qadirsinizmi?
Mәn. Bәli, bu işin öhdәsindәn gәldik. İndi bizim
Azәrbaycanda sakitlikdir, ölkәnin hәr tәrәfindә qayda-qanun
hökm sürür. Xalqımızın hәr yerdә, xüsusәn dә Bakıda
bolşeviklәrdәn nәlәr çәkdiklәrini vә bütün bunların
insanlarımızın psixologiyasına necә tәsir etdiyini nәzәrә
alanda burada anlaşılmayacaq bir şey yoxdur.
Bәlkә dә, mәnim mәsәlәyә münasibәtim yanlış yanaşmadır.
Lakin xalqın düşüncәsindә bolşevizm vә onun mәhvedici
tәsirlәri sadәcә rus insanının ruhuna uyğun hadisә kimi әks-
sәda doğurur. Ona görә dә azәrbaycanlılar, bәlkә dә, geridә
qalmış, әn azı ifrat sosialist tәmayüllәrdәn uzaq toplum kimi
bolşevizm mәsәlәsindә rus xalqı ilә bir sırada gedә bilmәz,
ona ayaq uyuşdura bilmәz. Azәrbaycanlılar sosial-bolşevizmә
әsaslanan hәyat tәrzini mәnimsәmәk, qәbul etmәk, onun 279
prinsiplәri ilә yaşamaq iqtidarında deyillәr.
Sazonov. Demәli, Qafqaz tatarları, yәni müsәlmanlar
artıq Rusiyanı dәfn ediblәr vә üzәrindә dә böyük bir xaç
qoyublar?
Mәn. Qәtiyyәn! Biz azәrbaycanlılar öz yolumuzla gedib,
öz gücümüzә vә tәsәvvürlәrimizә uyğun yaşam tәrzi seçәrәk
hәm dә gәlәcәk Rusiyanın tәmiz rus әhalidәn ibarәt rus
әyalәtlәrinin üzlәşәcәyi çәtinliklәri azaldırıq. Nәhayәt, biz
qonşularımız gürcü vә ermәnilәrlә dostluq şәraitindә yaşamaq,
gәlәcәkdә İsveçrә İttifaqı kimi vahid federativ respublikada
birlәşmәk haqda düşünürük.
Sazonov. Çәtin ki, bu mümkün olsun. Qafqaz xalqları
arasındakı fәrqlәr hәddәn artıq böyükdür. Xüsusәn dә
ermәnilәr heç vaxt sizinlә bir yerdә olmaq istәmәzlәr.
Qafqazda tatarların, müsәlmanların ermәnilәrlә nә qәdәr
qanlı toqquşmaları olub! Ayrı-ayrı xalqlar arasındakı
müharibәlәri unutmaq mümkündür, amma qәtliamı, hәtta