Page 159 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

müsәlman ruhanilәrinin seçilmә vә tәyin edilmә qaydalarının
müәyyәnlәşdirilmәsi, mәktәb vә mәdrәsәlәrin açılması vә s.
haqqında da demәk mümkündür. Bütün bu mәsәlәlәr vaxtı
ilә Nazirlәr Şurası tәrәfindәn müsәlmanların dini mәişәtinin
qanunauyğun şәkildә tәnzimlәnmәsi ilә bağlı görülәcәk
tәdbirlәr sırasına daxil edilmişdi.
Vә bütün deyilәnlәrdәn belә nәticә çıxır ki, müsәlmanlar
qayda-qanun sevәn tәbәәlәr kimi, üç min verst, bәlkә dә,
daha çox mәsafә qәt edәrәk buraya, sadәcә, hökumәtә kifayәt
qәdәr aydın ifadә olunmuş yüksәk iradәnin ortaya qoyulduğunu
vә onu yerinә yetirmәyin zәruriliyini xatırlatmağa gәliblәr.
Әks tәqdirdә, başa düşmәk olmur ki, nәyә görә bu vaxta
qәdәr әcnәbi dini mәzhәblәr üçün mәsul olan idarә
müsәlmanların dini mәsәlәlәri ilә bağlı Nazirlәr Şurasının
bәyәndiyi qanun layihәlәrinin heç birini Dövlәt Dumasına
tәqdim edә bilmәyib? Müsәlmanlar Nazirlәr Şurasının atdığı
addımı (әgәr bu, hәqiqәtәn dә, baş veribdirsә!) öz maraqlarına
göstәrilәn diqqәt kimi yüksәk qiymәtlәndirmişdilәr. İndi dә
yenidәn hәmin maraqların saya salınmaması ilә bağlı 159
şikayәtlәnmәk lazım gәlir. Bәlkә, bu işi hәyata keçirmәk
üçün I vә II Dövlәt Dumaları yetәrincә mәqsәdәuyğun
olmamışdı. Amma axı III Dövlәt Duması da vardı. İndi isә
IV Dövlәt Duması fәaliyyәt göstәrir. Bir anlığa fәrz edәk ki,
qanun layihәsinin hazırlanması o qәdәr dә asan iş deyil. O
zaman bәs yuxarıda xatırlatdığımız imperator fәrmanlarının
digәr tәlәblәri niyә yerinә yetirilmәmişdi? Hәmin tәlәblәrә
görә, 1905-ci il aprelin 17-dәn etibarәn tәxirәsalınmaz
qaydada vә üç aydan gec olmayaraq birbaşa qanunda
göstәrilmәyәn mәhdudiyyәtlәrlә bağlı inzibati sәrәncamların
(hansı rәislәr tәrәfindәn verilmәsindәn asılı olmayaraq!)
aradan qaldırılması nәzәrdә tutulsa da, indiyә qәdәr onlar
niyә qüvvәdәn düşmüş elan edilmәyib? Әksәr hallarda hәmin
mәhdudiyyәtlәr yenә dә olduğu kimi qalır. (Yerdәn sәslәr:
Hәtta daha da artıb!) Tamamilә doğrudur, müsәlman mәktәb
vә mәdrәsәlәrinin, müәllim vә müdәrrislәrinin әleyhinә
yönәlәn mәhdudiyyәtlәr daha da artıb.