Page 362 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

әgәr Allah istәsә, ölünü dә dirildәr! Duada deyilir: “Ölmәyәcәyәm,
yaşayacağam!” – vaxtı çatmayıbsa, insan ölmür! Çox mehriban
idi, ikimizi dә ürәkdәn sevirdi. Bәs nәyә görә bizә bu acını
yaşadır? Görünür, qismәtimiz belә imiş. Başdan-ayağa müәmmadır,
mәncә, cadugәrlәrin iyrәnc әmәldir! Gülmәyin, o qәdәr dә cahil,
axmaq deyilәm ki, şeytana, cinә, nә bilim, bu cür zir-zibilә
inanım. Amma bu, cadu deyilsә, bәs nәdir? Qulaq asın, görün
sonra nә baş verdi, eşidәndә, yәqin mәnimlә razılaşacaqsınız...
Müqәddәs kitabda yazılıb: “İnsan öz iradәsiylә yaşamır”.
Demәli, nahaqdan deyilmәyib: “Dünyada bütün yaralar sağalır,
unudulmaz dәrd dә yoxdur”. Düzdür, belә acı unudulmayacaq,
ancaq әlac nәdir? “İnsan heyvan kimidir”, bir parça çörәkdәn
ötrü çalışmalı, әllәşmәli, dәrd çәkmәlidir. Başımızı aşağı salıb
hәyatımızı yaşamağa başladıq: arvad evdarlıqla, mәn dә at-
arabamla, necә deyәrlәr, gündәlik qayğılarla... Evdә tapşırdım
ki, kimsә Xavanın adını çәkmәsin. Xava yoxdur! Bitdi! Üstündәn
xәtt çәkdik, qurtardı! Arabaya mal yüklәyib Boyberikә, müştәri -
lәrimin yanına yollandım.
Şәhәrdә soruşurlar:
– Necәsiniz, reb Tevye? Çoxdandır görünmürsünüz?
– Necә olacağam? – cavab verirәm. – Belә bir kәlam var:
“Ötәn günә gün çatmaz!” Köhnә hamam, köhnә tas! Nә deyim?
İnәyim öldü...
– Ay yazıq, – deyirlәr, – başın bәlalıdır!
Adamları maraq götürüb: hansı inәyim ölüb, qiymәti nә
qәdәr olardı, indi neçә inәyim qaldı? Cavablarım gülüş doğurur,
hiss edirәm ki, mәzәlәnirlәr... Adәtәn, varlılar yoxsulları әlә
salmaqdan zövq alır, xüsusәn dә nahardan sonra, qarın tox, iş-
güc yox, isti dә bir tәrәfdәn, mürgü döymәk istәyirsәn... Amma
Tevye dә özünü gülünc vәziyyәtә salanlardan deyil ha… Malları
satıb boş araba ilә geri qayıdıram. Meşәdә atın başını buraxmışam,
qoy kef elәsin, xәlvәti otlasın... Başımda müxtәlif fikirlәr dolaşır:
hәyat vә ölüm, bu dünya vә axirәt barәdә düşünürәm. Görәsәn,
Allah bu dünyanı necә yaradıb? İnsan ömrünün mәnası nәdir?

362