Page 315 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Südçü Tevye
Darvazanın ağzında qarşımı kәsirlәr. “Dur!” – yaxamdan yapışıb
itәlәyirlәr. – İçәri soxulmaq olmaz!” – “Axı mәn yad deyilәm,
qohumam! O, arvadımın xalası oğludur!” – “Çox gözәl! Allah
mehriban elәsin! – cavab verirlәr. – Ancaq göstәriş belәdir:
qapıda gözlәyin! Bir-iki saat gözlәsәniz, dünya dağılmaz!..” Başa
düşürәm, gözәtçini razı salmaq lazımdır, yәni bığının altından
keçmәsәn, işin düzәlmәyәcәk... Nәhayәt, yuxarı mәrtәbәyә
qalxıram. “Salamәleyküm, reb Menaxem-Mendl! – deyirәm”.
Cavab gәlmir! Daşdan sәs çıxır, ondan yox! Ümumiyyәtlә, mәni
tanımır! “Sizә nә lazımdır?” – soruşur. Az qalır, huşumu itirim.
Kaş ölüb yerә girәydim, amma bu günü görmәyәydim! Mülayim
sәslә deyirәm: “Әziz qohumu tanımırsınız? Mәnәm dә, Tevye...” –
“Eşitmәdim, bir dә deyin, adınız necә oldu? – soruşur. – Tevye?
Nәsә, xatırlamıram...” – “Doğrudan? – deyirәm. – Bizdә qonaq
qalanda arvadımın bişirdiyi blinçiklәri, piroqları, kökәlәri çox
bәyәnmişdiniz. Yadınıza salmağa...”
Qәfildәn gözüm önündәki mәnzәrә dәyişir, xәyal mәni
ağuşuna alıb uzaqlara aparır: Menaxem-Mendlin yanına gәlirәm,
o isә ehtiramla yerindәn qalxıb gülә-gülә mәnә tәrәf gәlir: “Gör,
Allah bizә necә qonaq göndәrib? Әziz qohum! Әylәşin, hörmәtli
reb Tevye! Necәsiniz? Arvadınız necәdir? Sizi çoxdan gözlәyirәm:
haqq-hesab çәkmәk lazımdır!” – qızıl imperialları masanın üstünә
tökür. “Bu, qazancdır, – deyir, – mayaya isә toxunmuram, fikrim
var, işi bir az da böyüdüm. Nә qәdәr qazansaq, yarı bölәcәyik,
yarıbayarı: yüz mәnә, yüz sizә, iki yüz mәnә, iki yüz sizә, üç yüz
mәnә, üç yüz sizә, dörd yüz mәnә, dörd yüz sizә...”
Şirin xәyallar mәni mәst elәmişdi, araba beşik kimi yırğalanırdı,
nә vaxt mürgülәdiyimi bilmәdim. Bir dә oyandım ki, at yoldan
çıxıb, araba ağaca ilişib dayanıb... Allaha şükür elәdim: “Görünür,
ilahinin rәhmi gәlib, yıxılıb әzilmәmişәm, xata-bala sovuşub,
yaxşı qurtardım!”
Yequpetsә yetişdim, әvvәl malları satdım, lәngimәdәn bütün
mәsәlәlәri yoluna qoyub şәrikimi axtarmağa getdim. Bir saat,
iki, üç saat dolaşıram, amma dostum sanki qeybә çәkilib. Adamlar-
dan soruşuram:
– Menaxem-Mendli tanıyırsınız, onu görәn olmayıb?

315