Page 278 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

Arkadi Şveytserin yaltaqlanmaqda mәqsәdi heç dә Bron -
zentolerdәn pul qoparmaq deyildi. Onsuz da, pul onu maqnit
kimi özünә çәkirdi. Pulu da yalnız ehtiyac içindә yaşadığına görә
sevmirdi, sadәcә pul hәyatının tacı idi, necә deyәrlәr, “pulun
varsa, dünya ayaqlarının altına yıxılacaq!” Arkadi yaşıl mәxmәrli
oyun stolunun başında bütün günü dayanıb qalaq-qalaq qızıl
pulların bir cibdәn başqa cibә sel kimi axdığına yorulmadan
tamaşa edә bilәrdi. Budur, bir oyunçunun qarşısında xeyli qızıl
pul var, o udduqca pulun miqdarı artır, sonra pul “tәpәciyi”
әrimәyә başlayır, başqa oyunçu uduşu qamarlayıb aparır, az
sonra pullar yenidәn köhnә sahibinә qayıdır. Belәcә, qızıl pullar
masanın üstündә fırfıra kimi dolanır...
Arkadi oyunçulardan birinin fırıldağını – kart gizlәtdiyini
görür. Pulu olmadığı üçün oyuna qoşulmayıb (özü demişkәn,
“cibi qazan dibi kimi boşdur”), amma qızıl pulların parıltısı,
cingiltisi onu ovsunlayıb, yerindәn tәrpәnә bilmir. Kimsә udanda
Arkadinin ürәyi sürәtlә döyünür, qalibin sevincinә şәrik çıxır,
dәrindәn ah çәkәndә isә uduzub quyunun dibinә düşәnin dәrdinә
şәrik çıxdığını bildirir.
Pul, yoxsa qumar? Arkadi üçün bunlardan hansı әzizdir?
Söylәmәk çәtindir. Pul da, qumar da onun qanına işlәyib, qәlbinә
hakim kәsilib, özündәn asılı vәziyyәtә salıb. Fikri-zikri qumarın
yanındadır, bütün arzuları da pulla, qumarla bağlıdır. Yuxuda nә
görürsә-görsün, sonu uduş vә ya uduzmaqla bağlıdır. Kart, qızıl
pullar hәr gecә yuxusuna girir: pulları dәrhal saymağa başlayır,
tәsәvvüründә canlandırır ki, bu pullarla hәlә nә qәdәr qumar oy-
namaq olardı, Allah bәxtinә әla kart çıxarsaydı, uduşu ikiqat,
bәlkә dә, üçqat artardı. Ah, on üçüncü ötürmә, ön üçüncü uduş!
Arkadi Allaha dua edir, yalvarır, yardım dilәyir.
Arkadi Şveytser dә qumarbazların çoxu kimi әlamәtlәrә ina -
nır. Yaxşı vә pis yuxu görәndә, bazar ertәsi vә hәr ayın on üçün -
dә kluba ayaq basmır, qumar masası arxasına әylәşmir, qar şı sına
keşiş çıxdısa, yarı yoldan qayıdır. Әgәr qabağından pişik qaçdısa,
bilir ki, bu gün mütlәq işi düz gәtirmәyәcәk. Ona görә dә udanda

278