Page 259 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şən kompaniya

Dördüncü fәsil

– Bәs pul hardan? Axı böyük oyun üçün xeyli pul lazımdır! –
Bronzentoler gözucu Arkadiyә baxıb maraqlandı, sanki mәşhur
hәkim-professor öz xәstәsinә ötәri nәzәr salırdı.
– Pul? – Arkadi qalın siqarı ağzından çıxarıb suala sualla
cavab verdi. – Hә... pul! Sayı-hesabı yox idi, sәmadakı ulduzlar
qәdәr idi! Dünyada nә çox maymaqlar, ağılsızlar! Bişiblәr, hazır
yemdir, özlәri uçub adamın ağzına girirlәr! Mәsum mәlәklәrә
bәnzәyirlәr. Quş kimi, dimdiklәrindә pul kisәsi, uçub gәlirlәr vә
yalvarmağa başlayırlar: “Alın! Hamısını götürün! Qoy sizin
olsun! Tәki mәnimlә qumar oynayın!” Sәrsәmlәr! Onları uzaqdan
tanıyıram, çünki әvvәllәr özüm dә belә idim, sonra ağlım başıma
gәldi, kәlәfin ucunu tapdım. Başladım başqa yollarla pul qazanmağa.
Eh, ömür keçdi, gün keçdi... Hanı o çağlar? – Arkadi fikrә gedib
köks ötürdü. – Tәәssüf, ötәn günlәri geri qaytarmaq mümkün
deyil. Bir dәfә Odessada başıma iş gәlmişdi. Ah, Odessa, gözümün
işığı Odessa! Tayı-bәrabәri yoxdur! Dünya durduqca, bu şәhәr
dә duracaq! Mәn Odessada böyümüşәm. Bessarabiyadan gәlmişdim,
başıaçıq, ayaqyalın, ac-yalavac. Bessarabiyada hәyatım çox
acınacaqlı keçirdi. Özüm әsilli-nәsilli ailәdәnәm – “insan övladını
qoruyan dahi bir şәxs”in nәvәsiyәm. Sözlәrimi bir az geniş izah
etmәyә çalışım: babam reb Arn hamamda gözәtçi işlәyirdi,
adamlar çimәndә paltarların keşiyini çәkirdi. Hәftәlik mәvacibi
iki beşaltınlıq idi, üstәgәl bolluca şapalaq! Çünki paltarlar tez-
tez oğurlanırdı. Hәtta alt paltarlar da yoxa çıxırdı. Qәribә iş idi!
Göz görә-görә geyimlәri oğurlayırdılar, babam isә dinmirdi. Nә
әliәyri adamları tuturdu, nә dә onları tәnbeh edirdi. Mәnә babam,
qәbri nurla dolsun, tәrbiyә verib, atam isә hәbsdә yatırdı. Ona
böyük “etimad” göstәrib tәkadamlıq kameraya salmışdılar.
Qapısına da silahlı әsgәr qoymuşdular ki, kimsәnin gözündәn
yayınmasın, çәpәrdәn tullanıb qaçmasın. Anam isә, Allah ona
ömür versin, onun-bunun evindә xidmәtçilik edib çörәkpulu
qazanırdı. Yazıq arvad! Hәftәdә bir rubl yarım üçün belini büküb

259