Page 236 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

mәlum oldu ki, onu vә zavallı atını bәdbәxt elәmişәm, heyvan
yolu tapa bilmir, yәni azmışıq. Allah bilir, yolu tapacağıq, ya
yox, amma gecә düşәn kimi bu kimsәsiz çöldә evimiz yıxılacaq...
“Xoş” xәbәri eşidib geriyә, aşxanaya qayıtmaq fikrinә düşdüm.
Kimәsә yaxşılıq edib rәhmәt qazanmaq canımdan artıq deyil ki?!
Amma xizәkçi dedi ki, artıq gecdir, iş-işdәn keçib, çıxış yolu
yoxdur! Qarlı-şaxtalı çöldә ilişib-qalmışıq, Allah bilir, haradayıq!..
Yol qarla örtülüb, sәma buludlu, hәr tәrәf zülmәt, at әldәn düşüb,
lәnәtә gәlsin aşxana sahibini, Allah bәlasını versin!
– Noxay, – xizәkçi hirslә bağırır, – bu aşxanaya girәn yerdә
ayağım sınaydı. Meyiti xizәklә aparmağa razılıq verәndә kaş
araq boğazımda qalaydı, öl köpәk oğlu, sәnә bu da azdır, bir
qurtum arağa, lәnәtә gәlmiş yarım rubla görә indi qalmısan çölün
düzündә, soyuqdan donursan! Nexay, – deyir, – bәlkә, Allah belә
mәslәhәt bilib ki, soyuqdan donub ölüm, bәs bu yazıq atın nә
günahı? Onunla düşmәnçiliyiniz var? Zavallının dili-ağzı yoxdur,
heç nә anlamır, heyvanın axırına çıxdıq!
Sәsi boğulur, hiss edirәm, qәhәr onu boğur, danışa bilmir...
Tәskinlik vermәyә çalışıram, yenә әlavә yarım rubl vә bir şüşә
araq söz verirәm, lakin xizәkçi qәzәblәnir, üstümә çımxırır ki,
susmasam, mәni dә, meyiti dә xizәkdәn atacaq! Düşünürәm: bizi
yolda qoysa, halımız necә olacaq? Xizәkçi ilә aşıq-aşıq oynamağın
yeri deyil! Vә susub yastığa qısılıram, yuxulamağa çalışıram.
Adamın gözünә yuxu gedәr? Ayağımın altında meyit yırğalanır,
xizәk onu atıb-tutur – belә şәraitdә oğul istәyirәm, yatsın! Hәm
dә eşitmişәm ki, şaxtada yatmaq olmaz, çünki bir daha oyanmazsan!
Tәrslikdәn, gözlәrim qapanır, mürgü üçün ölürәm, şirin yuxuya
görә nә desәn verәrәm. Gözlәrimi ovuşdururam, amma sözümә
baxmır, açılıb-yumulur, yenә açılır vә yumulur, xizәk cırıldayır,
qarın üstündә dәrin, ağ iz salıb şütüyür, bütün әzalarımı hәrarәt
bürüyür, bu istinin bitmәsini istәmirәm... Amma ilahi bir qüvvә
başımın üstünü alıb sanki tәkrarlayır: “Noyax, yatma, yatma!” –
yenә gözlәrimi ovuşdururam vә hәrarәt öz yerini şiddәtli soyuğa
vә qorxuya verir, bu hiss bәdәnimә hakim kәsilir, dәhşәtli bir
qorxu! Allah, sәn saxla, rәhm elә! Hәrdәn mәnә elә gәlir ki, ölü

236