Page 214 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

Tәkәbbürә görә yox... Bir dә ki, lap elә tәkәbbürlüyәm, nә olsun?
Bunu necә istәyirsiniz adlandırın, rәyiniz mәni әsla maraqlandırmır!
“Mәnәm-mәnәm” deyәn, yalnız özündәn danışan adamları
sevmirәm. Sizә bu gül balalardan danışıram, vәhşi idilәr. Bir
dәfә soruşdum ki, aranızda şahmat oynayan var? Hәmin an
onların sifәtini görәydiniz! Qәhqәhәlәrini eşidәydiniz! Burda
gülmәli nә var? Sosialist olub, eyni zamanda şahmat oynamaq
qәbahәtdir? Mәncә, Karl Marks bizdәn incimәz! Hünәrin var,
onlarla danış... Ancaq mәsәlә bunda deyil... Feygeleyә mәәttәl
qalmışam: dostlarına qoşulub gülmәkdәn uğunur! Onların ağzından
çıxan hәr bir kәlmә Feygele üçün müqәddәs sayılır. Niyә? İndiki
gәnclәr kimә sitayiş edir? Bu, nә fanatizmdir? Karl Marks
müәllimdir, biz dә onun layiqli davamçılarıyıq. Bәyәm Marksdan
başqa dünyada adam yoxdur? Bәs Kant necә oldu? Spinoza hara
getdi? Şopenhauer niyә unudulub? Bәs Şekspir, Heyne, Şiller,
Spenser vә yüzlәrlә başqa dahilәr? Yәni onlar, bir kәlmә dә
olsun, müdrik kәlam söylәmәyiblәr? Qoy Karl Marksın müdrik
kәlamlarından olmasın, axı bu dahilәrin dә xeyli ibrәtamiz sözlәri
var. Yaranın üstünә duz sәpmәyә imkan verәnlәrdәn deyilәm,
lovğalanan adamları da sevmirәm, ona görә hәrdәn onları sanc-
maqdan hәzz alıram. Sәn ağıllısan, mәn dәli? Sәn bir söz deyirsәn,
mәn isә onun әksini, indi әlindәn gәlәni beş qaba çәk! Bir dәfә
söhbәtlәrini eşidirәm, deyirlәr, qraf Tolstoy rәzil adamdır. Mәn
Tolstoyun qızğın fanatiklәrindәn deyilәm, onun fәlsәfәsini vә İsa
haqqında yeni tәlimini bәyәnmirәm. Amma bir sәnәtkar kimi,
Tolstoy mәnim üçün Şekspirdәn heç dә az әhәmiyyәt kәsb etmir.
Özünüz bilәrsiniz, istәyirsiniz razılaşın, istәmirsiniz yox!
Xasiyyәtimә bәlәdsiniz... Bilәrәkdәn Tolstoyun kitabını gәtirib
Feygeleyә verirәm. Bir görәydiniz, necә sifәtini turşudub kitabı
kәnara itәlәdi. Niyә? Çünki bu oğlanların – Finkel, Bromşteyn
vә Qruzeviçin Tolstoydan zәhlәsi gedir.
Özümü saxlaya bilmәdim, hirs vurdu tәpәmә (hәrdәn, istәyәndә
şuluqluq da sala bilirәm) vә hәr üçünә dişimin dibindәn çıxanı
dedim...

214