Page 203 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Üç dul qadın

sәyahәtә çıx, ürәyin istәyәn kimi yaşa. Amma bu, onlara azlıq
edir! Yox, gәrәk alәmә car çәksinlәr, özlәrini gözә soxsunlar ki,
burda bizik, Bağdadda kor xәlifә! Uzun sözün qısası, bu iki
şәrikә Şapironun idarә etdiyi gәlirli zavod azlıq edirdi. Biznesi
genişlәndirdilәr, başladılar onu alıb, bunu satmağa, taxıl, düyü
alverinә baş qoşdular, axırda da ev alqı-satqısına girişdilәr. ...Nә
isә, çәrxi-fәlәk fırlandı, nә fırlandı, onlar artıq ayaqlarının altını
da görmürdülәr vә günlәrin bir günü hәr şey әllәrindәn çıxdı,
müflis oldular. Bizim Şapironu da öz fırıldaq işlәrinә qatıb bütün
borc veksellәrini yüklәdilәr onun boynuna vә aradan çıxıb
Amerikaya qaçdılar. Görünür, orada, amerikalılar demişkәn, hәr
şey “oll rayt” idi, yәni rahat sığınacaq qurmuşdular. Şapiro isә
xirtdәyәcәn borcun içindә itib-batırdı, kreditorlar ona nәfәs
dәrmәyә imkan vermirdilәr. Böyük qalmaqal yarandı, iş o yerә
çatdı ki, adamlar onun zavod rәhbәri olması ilә hesablaşmaq
istәmirdilәr. Tәlәb edirdilәr ki, vekseller üzrә borcları ödәsin!
Bizim Şapironun isә qara qәpiyi dә qalmayıb, müflis olub! Lakin
sübut edә bilmir ki, müflislik bәdbәxt hadisә ilә әlaqәdardır.
Bilmirәm, xәbәriniz var, ya yox, sizdә belә adamı “islaholunmaz
müflis”, yaxud “әclaf müflis” adlandırıb hәbsxanaya atırlar, bizdә
isә belә şәxslәrә hörmәt bәslәyirlәr. Siz on dәfә müflis vәziyyәtinә
düşә, on dәfә iş görüb sonda qara qәpiksiz qala bilәrsiniz, amma
hәr şeyi ağılla vә tәdbirli görsәniz, müflislik sizә әngәl olmayacaq,
yәni adamlar sizin müflis vәziyyәtinizlә barışacaq. Müflis ola-
ola hәtta özünüzә ev dә alsanız, sizi yenә dә lәyaqәtli vә bacarıqlı
adam sayacaqlar: qızınızı yaxşı oğlana әrә verәcәksiniz, oğlunuza
imkanlı ailәdәn qız alacaqsınız, şәhәrdә sizinlә hesablaşacaqlar,
yenә dә rәhbәrlik edәcәksiniz, göstәriş verәcәksiniz, bizi aldadıb
dәrimizi soyan varlıların cәrgәsinә can atacaqsınız... Getdikcә
özünüzә tәlqin etmәyә başlayırsınız ki, alçaq dağları siz yaratmısınız.
Başlayırsınız xoruz kimi boynunuzu uzadıb gәzmәyә, adamları
saymırsınız, tәkәbbürlә danışırsınız... Üzr istәyirәm, nәdәn bәhs
etdiyimi anlayırsınızmı? Şapiro adamların tәnәsinә, qınağına
dözmәdi, dul qadınları vә yetim uşaqları pulsuz-parasız, ac-
yalavac qoyduğunu görәndә qәlbindәn qara qanlar axdı (onun

203