Page 200 - Sholom_Aleyhem_Макет 1
P. 200
Şolom Aleyxem
dәrhal tapıb gәtirmәli idim! Pul lazımdır? Mәn hazır! Hәkimә
getmәk? Mәn apararam! Tәzә xidmәtçi? Mәn taparam! Rәqs
müәllimi? Hazır! Paltar, ayaqqabı, dәrzi, qәssab, qәlәm, asılqan –
hәr şeyin qayğısını çәkirdim! Elә bilirsiniz tәnә vurmurdum:
“Axırınız necә olacaq? Kürt yatan toyuğa dönәcәksiniz!” Onlar
isә gülmәkdәn uğunurdular. İş-peşәlәri sәhәrdәn-axşamacan
qәhqәhә çәkmәkdir! Adәt halını alıb! Yer üzündә belәlәri çoxdur.
Onlar kimә rast gәlmәli idi? Әlbәttә, mәnә! Yad uşağına kim
dayәlik edәr? Mәn! Özgәnin yükünü çiynindә kim daşıyar? Mәn!
Başqasının toyunda kim oynamalıdır? Mәn! Özgәnin yasında
kim ağı demәlidir? Mәn! Soruşa bilәrsiniz: mәni buna vadar
edәn nәdir? Cavab verirәm: sizi kim mәcbur edir ki, alovun içinә
atılıb özgә uşağını xilas edәsiniz? Yad adam ağrı çәkәndә üzünüz
niyә büzüşür? Deyәcәksiniz nә oda atılmışam, nә dә başqasının
ağrısına şәrik çıxmışam! Әgәr belәdirsә, demәli, insan yox,
vәhşisiniz! Mәn isә vәhşi deyilәm, adamam. Özümü idealist
kimi qәlәmә vermәk istәmirәm, sadә, adi adamam, üstәlik,
köhnәnin subayı. Sizin “psixologiya” isә mәnim kimi insanların
xudbin olduğunu deyir. Bilmirәm, bәlkә dә, bütün bunlar xud-
binlikdir? Başqalarının işinә qarışmağı, fәlsәfә qırıldatmağı
sevmirsiniz? Elә mәn dә!
Demәk belә, dul qadının qızı Rozanı әrә vermәk vaxtı
çatmışdı vә mәn quda rolunu oynamalı idim. Mәni artıq az-çox
tanıdığınız üçün anlamaq çәtin deyil ki, bu, necә әzabverici bir
işdir! “Quda” kәlmәsini eşidәndә ürәyim bulanır! Mәni “ay kişi”,
“ay gәdә”, “ay tәlxәk”, daha nә bilim necә çağıra bilәrsiniz,
amma “quda” kәlmәsini eşidәndә başıma daş düşür! Amma dul
qadın yeni adına – “qayınana” kәlmәsinә ürәkdәn sevinirdi. Ona
“qayınana” deyәndә yağ kimi әriyirdi. Deyirәm: “Tezliklә qayınana
olacaqsan!” Gülümsünür: “Tanrı qismәt elәsin!” Sәn bir qayınanaya
bax! Hәlә onu nikah günü görәydiniz! İşıq saçırdı! Qızından
gözәl idi! Demәzdin ki, Rozanın anasıdır! Әkiz bacılara
bәnzәyirdilәr! Nikah mәrasimindә dul qadına baxıb doyunca
zövq aldım. Ürәyimdә fikirlәşirdim: “Bu dünyada sәndәn ağılsız
adam var? Ay qartımış subay, indi әsl mәqamıdır... Bir söz, bir
200
