Page 193 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Üç dul qadın
ardını danışım. Uşaq nağıllardakı kimi böyüyürdü. İlk baxışdan
adi söz kimi görünür – “böyüyürdü”. Uşaq böyüyür, ağac böyüyür,
hәtta turp da böyüyür. Fәrq var da? Gözlәyirsәn ki, uşaq nә vaxt
imәklәyәcәk, oturacaq, yeriyәcәk, qaçacaq, danışacaq. Nәhayәt,
başlayır imәklәmәyә, oturmağa, yerimәyә, qaçmağa vә danışmağa!
Bәs sonra? Bircә o çatmır ki, deyingәn arvad kimi başlayım
sadalamağa: suçiçәyi, qızılca, diş çıxarmaq, daha nә bilim nә!
Tәkrar edirәm, arvad deyilәm ki, boş-boş şeylәrlә baş-beyninizi
aparım, yәni uşaq belә elәdi, ordan gәldi, bura qaçdı... Nә isә, qız
böyüdü vә çiçәk açdı. Sizin indiki roman yazanların tәbirincә
desәk, “zәrif qızılgül kimi çiçәklәndi”. Yeri gәlmişkәn, bu
romançılar “tәr çiçәklәrdәn” heç nә anlamır, çünki iki eşşәyin
arpasını bölә bilmirlәr... Onların işi-gücü isti kabinetdә oturub
sobanın yanında mürgü döyә-döyә tәbiәtdәn, yaşıl meşәlәrdәn,
tәlatümlü dәnizdәn, qumsallardan yazmaqdır, çevir tatı, vur tatı,
bir addım da irәli gedә bilmirlәr... Belә yazılardan zәhlәm gedir.
Adamın ürәyi sıxılır! Onları oxumuram! Kitabı әlimә götürüb
açıram, ilk sәhifәsindә yazılanları görürәm: “Günәş işıq saçırdı,
ay sәmada süzürdü, hava әtir saçırdı, quşlar cәh-cәh vururdu...”
Kitabı tullayıram bir kәnara. Gülürsünüz? Sizcә, ağlım çaşıb?
Yaxşı, siz deyәn olsun!
Belәliklә, Roza böyüdü, ziyalı ailәdә yaxşı tәrbiyә aldı. Anası
hәr nazını çәkirdi, mәn dә ara-sıra tәhsilinә nәzarәt edirdim.
Әslindә, ara-sıra da demәk düzgün olmazdı, çünki bütün asudә
vaxtımı ona sәrf edirdim, ixtisaslı müәllimlәrdәn mükәmmәl
tәhsil almasına şәrait yaradırdım, çalışırdım ki, gimnaziyaya
gecikmәsin, piano çalmağı, rәqsi öyrәnsin, bir sözlә, tәkbaşına
bütün işlәrә rәhbәrlik edirdim. Mәndәn başqa, onun kim qayğısına
qalacaq? Bununla yanaşı, dul qadının maliyyә işlәri dә mәnim
boynumda idi, göz-qulaq olurdum ki, ona fırıldaq gәlib әrindәn
qalmış mirasa sahib çıxmasınlar! Onsuz da, zavallı qadını әmәlli-
başlı soymuşdular...
Pinyanın vәfatından sonra dul qadının әtrafında bәzi dırnaqarası
işbazlar, canıyananlar, mәslәhәtçilәr peyda olmuşdu vә sadәlövh
Payyadan çoxlu pul qoparmışdılar... Yaxşı ki, vaxtında xәbәr

193