Page 184 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

Vәdimә әmәl etdim, çünki söz vermişәm!
Qonağı sәhәr tezdәn oyatdım, samovara od saldım, evdәkilәrlә
vidalaşmağa başladı. Ona deyirәm: “Vidalaşmağa vaxt taparıq,
әvvәlcә haqq-hesab çәkmәk lazımdır”. Tәәccüblә mәnә baxır:
“Necә yәni haqq-hesab çәkmәk?” “Haqq-hesab çәkmәk, –
deyirәm, – yәni mәsәlәni bitirmәk. İndi hesabı söylәyәcәyәm,
siz isә, lütfәn, ödәyin...” Qonağın rәngi qızardı: “Ödәyim? Nәdәn
ötrü pul ödәmәliyәm?” – “Necә yәni nәdәn ötrü? – deyirәm, –
yemәk, şәrab, yatmaq”.
Bu mәqamda qonağın rәngi daha qızarmadı, әksinә, ağardı.
“Başa düşmürәm, – dedi. – Mәni oğlunuzun sünnәt mәrasiminә
dәvәt etmisiniz. Vağzalda yaxalayıb çamadanı әlimdәn almısınız,
hәtta rәhmәt qazanmağı vәd etmisiniz...”
– Düzdür, hamısı doğrudur. Lakin bütün bunların mәsәlәyә
nә dәxli? Bayramda bizdә qonaq olmağınızı ömrümüzün axırınadәk
unutmayacağıq. Amma yemәk, şәrab vә gecәlәmәk, – deyirәm, –
bunları havayı vermәk borcum deyil. Axı siz dünyagörmüş
adamsınız vә özünüz başa duşursünüz ki, balıq neçәyәdir? Әn
yaxşı şәrabdan içmisiniz, hәmçinin pivә vә albalı arağı... Borşu
tәriflәyib göylәrә qaldırdınız, barmağınızı yaladınız, kәsmikli
kökәlәr dә xoşunuza gәldi. Nuş olsun! Yәqin, rәva görmәzsiniz
ki, aldığınız lәzzәt bizim zәhmәtimiz vә pulumuz sayәsindә ol-
sun!
Görürәm, qonağı tәr basıb. Az qala, iflic olsun. Atılıb-
düşmәyә, hay-küy salmağa, çığırmağa vә söymәyә başladı...
“Bu, әsl әxlaqsızlıqdır! Hәtta ondan da pisdir. Belә әclaflığı heç
yerdә görmәmişәm. Sizә nә qәdәr vermәliyәm?” Qalxıb kağız
vә qәlәm gәtirirәm, yemәk, içki vә gecәlәmәk, şәnbә yemәyi,
şәrab vә albalı arağı, pivә vә ayrıca sifariş edilmiş kәsmikli
kökәlәr üçün ona hesab yazıram – cәmi otuz rubldan bir az çox,
dәqiq yadımda deyil.
Qonaq hesabı görüb әvvәl saraldı, sonra bozardı, әllәri әsdi,
gözlәri kәllәsinә çıxdı, daha bәrkdәn bağırmağa başladı: “Mәn
hara düşmüşәm? Meşә quldurlarının әlinә? İnsafınız harada
qaldı? Yәni, doğrudan, Allahınız yoxdur?” Bu vaxt sakitcә

184