Page 84 - jirmunski
P. 84
tor Jirmunski
1. Bütün serb qoşunları Kosovoya yollanarkәn şahzadә qız
Milisa Lazardan xahiş edir ki, heç olmasa qızın qardaşlarından
birini onun yanında saxlasın. Sәhәr tezdәn şәhәr darvazalarının
yanına gedir vә Boşka Yuqoviçi görüb ondan qalmasını xahiş
edir. “Öz ağ tereminә qayıt, bacı, – qardaşı ona cavab verir, – çar
öz şәhәri Kruşevatsı mәnә versәydi belә, qayıtmazdım. Dәstә
mәnә nә deyәr?” Bunları söylәyib atı darvazaya tәrәf çapır.
Bu, M.Xalanskiyә Hektorun Andromaxa ilә vidalaşması sәh-
nәsini xatırladır. Andromaxanın Hektorun şәhәrdә qalması xahi-
şinә Hektor belә cavab verir:
...qorxulu
Hәr bir troyalı kişi vә uzundonlu troyalı qadın qarşısında
mәnә ayıbdır
Qorxaq kimi burda qalsam, döyüşdәn qaçsam.
Ürәk dә istәmәz bunu; mәn qoxmazlığa vә
troyalılar arasında döyüşә birinci atılmağa öyrәşmişәm…9
2. Filipoviçin toplusundakı (№ VI, P) “Kraleviç Mark vә
gәnc türk” haqqında nәğmәdә Marko lovğa gәnc türkü öldürür
vә onun cәsәdini Prilipә aparır. Türkün anası öz oğlunun cәsәdi-
ni qaytarmağa çalışır vә öz qulluqçularını Markonun üstünә yol-
layır, ancaq onlar Markonu yola gәtirә bilmirlәr. Onda qadın
öldürülәnin dul arvadını vә Markın kirvәsini Markın arvadının
üstünә yollayır, ondan xahiş edir ki, cәsәdi qaytarmağa kömәk
elәsin. Türk qadını göz yaşları içindә Markın arvadının (lyube)
әlini-üzünü öpür vә Angeliyadan xahiş edir: “Әziz bacım, әzizi-
min cәsәdini mәnә ver: sәnә qızılla vә muncuqlarla süslәnmiş
ipәk paltarlar, üstәlik, İstanbul burması (әl işlәmәsi) vә “bahalı
daş-qaşlarla bәzәdilmiş üzük” verәrәm”. Angeliya Markı razı sa-
lır vә o, cәsәdi yuyub tәmizlәyir, ona әtirli yağ sürtür vә qoca
anasına aparması üçün onu cavan türk qadınına verir.
Bu sәhnә haqlı olaraq Xalanskiyә “İliada”da Axillin qәrarga-
hındakı Priamın haqqında mәşhur tәsirli epizodu”10 xatırladır.
3. Cәnubi slavyan nәğmәlәrindә ana öz oğluna yalvarır, ona
әmizdirdiyi “ağ döşlәri ilә” and verir. Maretiç bu obrazı Homerin
84
1. Bütün serb qoşunları Kosovoya yollanarkәn şahzadә qız
Milisa Lazardan xahiş edir ki, heç olmasa qızın qardaşlarından
birini onun yanında saxlasın. Sәhәr tezdәn şәhәr darvazalarının
yanına gedir vә Boşka Yuqoviçi görüb ondan qalmasını xahiş
edir. “Öz ağ tereminә qayıt, bacı, – qardaşı ona cavab verir, – çar
öz şәhәri Kruşevatsı mәnә versәydi belә, qayıtmazdım. Dәstә
mәnә nә deyәr?” Bunları söylәyib atı darvazaya tәrәf çapır.
Bu, M.Xalanskiyә Hektorun Andromaxa ilә vidalaşması sәh-
nәsini xatırladır. Andromaxanın Hektorun şәhәrdә qalması xahi-
şinә Hektor belә cavab verir:
...qorxulu
Hәr bir troyalı kişi vә uzundonlu troyalı qadın qarşısında
mәnә ayıbdır
Qorxaq kimi burda qalsam, döyüşdәn qaçsam.
Ürәk dә istәmәz bunu; mәn qoxmazlığa vә
troyalılar arasında döyüşә birinci atılmağa öyrәşmişәm…9
2. Filipoviçin toplusundakı (№ VI, P) “Kraleviç Mark vә
gәnc türk” haqqında nәğmәdә Marko lovğa gәnc türkü öldürür
vә onun cәsәdini Prilipә aparır. Türkün anası öz oğlunun cәsәdi-
ni qaytarmağa çalışır vә öz qulluqçularını Markonun üstünә yol-
layır, ancaq onlar Markonu yola gәtirә bilmirlәr. Onda qadın
öldürülәnin dul arvadını vә Markın kirvәsini Markın arvadının
üstünә yollayır, ondan xahiş edir ki, cәsәdi qaytarmağa kömәk
elәsin. Türk qadını göz yaşları içindә Markın arvadının (lyube)
әlini-üzünü öpür vә Angeliyadan xahiş edir: “Әziz bacım, әzizi-
min cәsәdini mәnә ver: sәnә qızılla vә muncuqlarla süslәnmiş
ipәk paltarlar, üstәlik, İstanbul burması (әl işlәmәsi) vә “bahalı
daş-qaşlarla bәzәdilmiş üzük” verәrәm”. Angeliya Markı razı sa-
lır vә o, cәsәdi yuyub tәmizlәyir, ona әtirli yağ sürtür vә qoca
anasına aparması üçün onu cavan türk qadınına verir.
Bu sәhnә haqlı olaraq Xalanskiyә “İliada”da Axillin qәrarga-
hındakı Priamın haqqında mәşhur tәsirli epizodu”10 xatırladır.
3. Cәnubi slavyan nәğmәlәrindә ana öz oğluna yalvarır, ona
әmizdirdiyi “ağ döşlәri ilә” and verir. Maretiç bu obrazı Homerin
84
