Page 60 - jirmunski
P. 60
tor Jirmunski
laume d’Angleterre”, 1180-ci ildәn gec olmayaraq) Bizans janrı
adlandırılan janra aid fransız cәngavәrlik romanlarından sayılır.116
Mömin kral Qilyom vә onun hәyat yoldaşı Qrasiana ilahi sә-
sin buyruğuna әmәl edәrәk taxt-tacdan çәkilir, İngiltәrәni tәrk
edib yad ölkәlәrә könüllü sürgünә yollanırlar. Dağ mağarasında
kraliça iki әkiz oğlan dünyaya gәtirir. Öz arvadına kömәk vә ye-
mәk dalınca gedәn kral dәniz tacirlәri ilә qarşılaşır vә onlar onun
arvadını güclә özlәri ilә aparırlar. Körpәlәrdәn birini canavar
aparır, atasının qayıqda qoyduğu digәr körpә dә dәnizçilәrin әli-
nә keçir. Hәr ikisi onları tapan tacirlәr tәrәfindәn tәrbiyә edilir:
biri Lovel (Canavar balası), o biri dә Marin (Dәnizçi) lәqәbini
alır. Uşaqlar erkәn yaşlarından cәngavәr soyundan olduqlarını
öyrәnir vә macәra axtarışlarına yollanırlar. Bir dәfә kral meşә-
sindә ov ovlayarkәn meşәbәyi onları tutub ölkә kralının yanına
gәtirir. Gәnclәrin cәngavәr görkәminә heyran olan kral onları sa-
rayda saxlayır. Bu zaman Qrasiana onu oğurlayanlardan xilas
olur vә başqa kralın sarayına düşür. Qadının gözәlliyinә valeh
olan kral onunla evlәnir. Qrasiana bu evliliyә keçmiş әrinә bir il
müddәtindә sadiqliyini qoruyacağı şәrti ilә razı olur. Kral tezlik-
lә vәfat edir vә o, ölkәnin sahibәsinә çevrilir. Bir çox hadisәlәr-
dәn sonra ailә qovuşur. “Tanınma” (recognitio) Qrasiananın sa-
rayında, dilәnçi kralın çantasını oğurlamış qartalın bu çantanı
oraya gәtirmәsindәn sonra baş tutur.
Bu süjetin müxtәlif variantları orta әsr cәngavәrlik romanla-
rında geniş yayılmışdır. İngilislәrin “Ser İzumbras” (“sir Ysumb-
race”), almanların (Ulrix fon Etsenbaxın) “Vendenli Vilhelm”
(“Wilhelm von Wenden”), “Xeyirxah qadın” (“Die gute Frau”)
vә “Savoylu Qraf” (“Der Graf von Sawoyen”), ispanların “Cәn-
gavәr Sifarın әhvalatı” (“Historia del cavallero Cifar”) әsәrlәri
vә s. bunların sırasına daxildir.
Bu qrupa aid әksәr әsәrlәr fransız mәnbәlәrindәn intişar tapır
vә bir-birlәri ilә ayrı-ayrı süjet tәfәrrüatları ilә fәrqlәnir. Bu süje-
tin müstәqil şaxәsi kimi yalnız XVI әsrdә Almaniyada yenidәn
işlәnәrәk populyar xalq kitabı halına salınmış “İmperator Okta-
vian” fransız mәnzum romanı qәbul edilir (“Kaiser Oktavianus”;
XVII әsr rus variantında “Roma hökmdarı Otton haqqında heka-
60
laume d’Angleterre”, 1180-ci ildәn gec olmayaraq) Bizans janrı
adlandırılan janra aid fransız cәngavәrlik romanlarından sayılır.116
Mömin kral Qilyom vә onun hәyat yoldaşı Qrasiana ilahi sә-
sin buyruğuna әmәl edәrәk taxt-tacdan çәkilir, İngiltәrәni tәrk
edib yad ölkәlәrә könüllü sürgünә yollanırlar. Dağ mağarasında
kraliça iki әkiz oğlan dünyaya gәtirir. Öz arvadına kömәk vә ye-
mәk dalınca gedәn kral dәniz tacirlәri ilә qarşılaşır vә onlar onun
arvadını güclә özlәri ilә aparırlar. Körpәlәrdәn birini canavar
aparır, atasının qayıqda qoyduğu digәr körpә dә dәnizçilәrin әli-
nә keçir. Hәr ikisi onları tapan tacirlәr tәrәfindәn tәrbiyә edilir:
biri Lovel (Canavar balası), o biri dә Marin (Dәnizçi) lәqәbini
alır. Uşaqlar erkәn yaşlarından cәngavәr soyundan olduqlarını
öyrәnir vә macәra axtarışlarına yollanırlar. Bir dәfә kral meşә-
sindә ov ovlayarkәn meşәbәyi onları tutub ölkә kralının yanına
gәtirir. Gәnclәrin cәngavәr görkәminә heyran olan kral onları sa-
rayda saxlayır. Bu zaman Qrasiana onu oğurlayanlardan xilas
olur vә başqa kralın sarayına düşür. Qadının gözәlliyinә valeh
olan kral onunla evlәnir. Qrasiana bu evliliyә keçmiş әrinә bir il
müddәtindә sadiqliyini qoruyacağı şәrti ilә razı olur. Kral tezlik-
lә vәfat edir vә o, ölkәnin sahibәsinә çevrilir. Bir çox hadisәlәr-
dәn sonra ailә qovuşur. “Tanınma” (recognitio) Qrasiananın sa-
rayında, dilәnçi kralın çantasını oğurlamış qartalın bu çantanı
oraya gәtirmәsindәn sonra baş tutur.
Bu süjetin müxtәlif variantları orta әsr cәngavәrlik romanla-
rında geniş yayılmışdır. İngilislәrin “Ser İzumbras” (“sir Ysumb-
race”), almanların (Ulrix fon Etsenbaxın) “Vendenli Vilhelm”
(“Wilhelm von Wenden”), “Xeyirxah qadın” (“Die gute Frau”)
vә “Savoylu Qraf” (“Der Graf von Sawoyen”), ispanların “Cәn-
gavәr Sifarın әhvalatı” (“Historia del cavallero Cifar”) әsәrlәri
vә s. bunların sırasına daxildir.
Bu qrupa aid әksәr әsәrlәr fransız mәnbәlәrindәn intişar tapır
vә bir-birlәri ilә ayrı-ayrı süjet tәfәrrüatları ilә fәrqlәnir. Bu süje-
tin müstәqil şaxәsi kimi yalnız XVI әsrdә Almaniyada yenidәn
işlәnәrәk populyar xalq kitabı halına salınmış “İmperator Okta-
vian” fransız mәnzum romanı qәbul edilir (“Kaiser Oktavianus”;
XVII әsr rus variantında “Roma hökmdarı Otton haqqında heka-
60
