Page 258 - jirmunski
P. 258
tor Jirmunski
nin Üç-Terek rayonundandır) söylәdiklәrini dә göstәrmәk olar
(V.Vinoqradov yazıya almışdır).
“Canıbay öz hekayәtinә belә başladı: Nәslimizdә “Manas”
ifaçıları çox olub, bu qabiliyyәt irsәn atadan oğula keçir. Mәnim
atam Kodjek dә manasçı idi. Ancaq mәn ondan öyrәnmәmişәm.
Atamın sağlığında mәn “Manas”ı ifa etmirdim. Bir dәfә qış vaxtı
atam mәni yanına çağırıb dedi ki, tezliklә dünyadan köçәcәk vә
mәn onu manasçı kimi әvәz etmәliyәm. Bundan sonra atam әmr
etdi ki, altı alaçıq qursunlar. O, bütün gecәni bu alaçıqlara topla-
şanlar qarşısında “Manas”ı ifa etdi, sәhәrisi gün isә rәhmәtә get-
di vә vәsiyyәt etdi ki, onu karvan yolunda dәfn etsinlәr.
Mәn atamın vәsiyyәtini qulaqardına vurdum: onun ölümündәn
sonra “Manas”ı ifa etmirdim. Ona görә dә getdikcә dәli-divanә-
yә çevrilirdim: yorulub әldәn düşәnә kimi qışqırırdım, alaçığı alt-
üst edirdim, dağlara qaçırdım vә orada at çapırdım.
Bir dәfә mәn Koçkora yollandım vә yolda huşa getdim. Yu-
xuda gördüm ki, üç atlı gәlir. Әllәrindәki nizәlәrin başı alovla-
nırdı. Onlardan biri mәni nizәyә sancdı vә özü ilә götürdü. Nizә
mәni dәlib keçdi. Nizәnin ucunda hәlә dә alov vardı. Atlılar mә-
nә dedilәr ki, atamın işini davam etdirmәdiyimә görә mәnә belә
cәza verilir.
Sonra atlılar yemәk hazırlamağa başladılar. Mәn onlara de-
dim: “Axı siz sehrlisiniz, hәqiqi insanlar deyilsiniz”. Onlardan
biri belә cavab verdi: “Mәn Semeteyәm, onlar isә Külçoro vә
Kançorodur” (eposun qәhrәmanları Manasın oğlu vә iki silahda-
şı). “Onların hazırladığı yemәkdәn dadmaq istәdim, ancaq Kan-
çoro onu dәrhal yedi vә buna görә onunla Külçoronun arasında
mübahisә düşdü. Nәhayәt, Kançoro mәnә yenidәn yemәk gәtir-
di. Bu, darı idi. O, darını ağzıma tökdü, mәn onu uddum. Toxum-
lar comok-dastanlar idi. O, ağzıma çoxlu darı tökdü”.
İfaçılıq istedadının yemәk kimi tәsvirinә bir çox digәr qırğız
әfsanәlәrindә dә rast gәlinir. Mәsәlәn, Manas vә onun qırx silah-
daşı Tınıbekin dә yuxusuna girirlәr vә yuxuda ona bir kasa bal
verirlәr. Ayıldıqdan sonra o, elә yolda Manas haqqında oxumağa
başlayır vә elә o vaxtdan mәşhur söylәyici olur.
258
nin Üç-Terek rayonundandır) söylәdiklәrini dә göstәrmәk olar
(V.Vinoqradov yazıya almışdır).
“Canıbay öz hekayәtinә belә başladı: Nәslimizdә “Manas”
ifaçıları çox olub, bu qabiliyyәt irsәn atadan oğula keçir. Mәnim
atam Kodjek dә manasçı idi. Ancaq mәn ondan öyrәnmәmişәm.
Atamın sağlığında mәn “Manas”ı ifa etmirdim. Bir dәfә qış vaxtı
atam mәni yanına çağırıb dedi ki, tezliklә dünyadan köçәcәk vә
mәn onu manasçı kimi әvәz etmәliyәm. Bundan sonra atam әmr
etdi ki, altı alaçıq qursunlar. O, bütün gecәni bu alaçıqlara topla-
şanlar qarşısında “Manas”ı ifa etdi, sәhәrisi gün isә rәhmәtә get-
di vә vәsiyyәt etdi ki, onu karvan yolunda dәfn etsinlәr.
Mәn atamın vәsiyyәtini qulaqardına vurdum: onun ölümündәn
sonra “Manas”ı ifa etmirdim. Ona görә dә getdikcә dәli-divanә-
yә çevrilirdim: yorulub әldәn düşәnә kimi qışqırırdım, alaçığı alt-
üst edirdim, dağlara qaçırdım vә orada at çapırdım.
Bir dәfә mәn Koçkora yollandım vә yolda huşa getdim. Yu-
xuda gördüm ki, üç atlı gәlir. Әllәrindәki nizәlәrin başı alovla-
nırdı. Onlardan biri mәni nizәyә sancdı vә özü ilә götürdü. Nizә
mәni dәlib keçdi. Nizәnin ucunda hәlә dә alov vardı. Atlılar mә-
nә dedilәr ki, atamın işini davam etdirmәdiyimә görә mәnә belә
cәza verilir.
Sonra atlılar yemәk hazırlamağa başladılar. Mәn onlara de-
dim: “Axı siz sehrlisiniz, hәqiqi insanlar deyilsiniz”. Onlardan
biri belә cavab verdi: “Mәn Semeteyәm, onlar isә Külçoro vә
Kançorodur” (eposun qәhrәmanları Manasın oğlu vә iki silahda-
şı). “Onların hazırladığı yemәkdәn dadmaq istәdim, ancaq Kan-
çoro onu dәrhal yedi vә buna görә onunla Külçoronun arasında
mübahisә düşdü. Nәhayәt, Kançoro mәnә yenidәn yemәk gәtir-
di. Bu, darı idi. O, darını ağzıma tökdü, mәn onu uddum. Toxum-
lar comok-dastanlar idi. O, ağzıma çoxlu darı tökdü”.
İfaçılıq istedadının yemәk kimi tәsvirinә bir çox digәr qırğız
әfsanәlәrindә dә rast gәlinir. Mәsәlәn, Manas vә onun qırx silah-
daşı Tınıbekin dә yuxusuna girirlәr vә yuxuda ona bir kasa bal
verirlәr. Ayıldıqdan sonra o, elә yolda Manas haqqında oxumağa
başlayır vә elә o vaxtdan mәşhur söylәyici olur.
258
