Page 19 - jirmunski

Xalq qəhrəmanlıq eposu

lib gәlir.25 “Sasunlu David”dә bu motiv dastan qәhrәmanlarının
hәr dörd nәslindәn bir dәyişmәz olaraq tәkrar olunur. Müq. et
David haqqında: “Başqa uşaqlar illәrlә böyüyür, David isә günlәr-
lә böyüdü”;26 Davidin oğlu Kiçik Mqer haqqında: “Başqalarının
uşaqları illәrlә, Mqer isә günlәrlә böyüdü, başqalarında uşaqlar
aylarla böyüyәndә Mqer saatlarla böyüdü”.27 Eyni hala “Dayni
Kürül” dastanında oyrot pәhlәvanı haqqında rast gәlinir: “Bir
gün sonra oğlan biryaşlı uşaq boyda oldu, üç gündәn sonra isә o,
artıq üçyaşlıya oxşayırdı”28 vә s. Oxşar formullar türk xalqlarının
eposuna vә bahadırlıq nağıllarına da xasdır.

Körpә bahadırın gücü, hәr şeydәn әvvәl, onun oyun zamanı
öz yaşıdlarını vurub şikәst etmәsindә özünü büruzә verir. Dob-
rınya Nikitiçin, Vasili Buslayevin, Saul Levanidoviçin oğlu gәnc
Konstantinuşkanın vә b. hәyatından bәhs edәn rus bılinalarında da
belә motivlәr var. Müq.et: “Dobrınya vә İlya” (Markov, № 108):

Dobrınyuşka beş-altı yaşına çatanda,
Bayırda gәzmәyә başlayanda,
Balaca uşaqlarla oynayanda:
Kimin sağ әlindәn tutdusa,
Sağ әlini qopartdı;
Kimin sol ayağından tutdusa,
Sol ayağını qopartdı…

Ermәni eposunun qәhrәmanları da öz yaşıdlarıyla bu cür әy-
lәnirlәr: “Sanasar vә Baqdasar gәzmәyә, uşaqlarla oynamağa çı-
xanda uşaqları incidib döyürdülәr”29. Azyaşlı David sasunlu uşaq-
ları vurub şikәst edir: “David yumruq atdı, üç oğlanın boynunu
sındırdı”30.

Bir çox epik motivlәri özündә cәmlәşdirәn әrәb xalq dastanı
“Әntәrә”dә dә qәhrәman “öz yaşıdlarına zülm edir vә öz qardaş-
larını döyür”; “haçan kimsә onun xәtrinә dәyirdisә, onu çomaqla
döyür vә elә zülm edirdi ki, bütün qәbilә onunla düşmәn olur-
du”.31 Hәmin motivi Nibelunqlar haqqında dastanın sonrakı ver-
siyalarında da görmәk olar (norveçlilәrin “Tidrek haqqında sa-

19