Page 159 - Danilenko
P. 159
Mənim qarayanız, qıvrımsaç günəşim
İvanovna cümlәnin hәmcins üzvlәri haqqında bildiyimiz nә 159
varsa, hamısını üzә çıxarmaq istәyirdi. Bütün sinfi hәyәcana
gәtirәndәn sonra, Alla İvanovna sinif tapşırığı verdi vә sözlәri
uzada-uzada bәyan etdi:
– Hәlә dә bir çoxunuz mürәkkәb söz önlüklәrinin yazılış
qaydalarını mәnimsәyә bilmәyib. Halbuki bunu yeddinci
sinifdә keçmisiniz. Yevçenko, düz otur! Kimә deyirәm? Ban-
durko, hara baxırsan? Yaddaşınızı tәzәlәmәk, qaydaları bey-
ninizә birdәfәlik hәkk etmәk üçün izahlı imla hazırlamışam.
İmlada mürәkkәb söz önlüklәri vә cümlәnin hәmcins üzvlәri
dә yer alır. Bunları Lunyo şәrh edәcәk.
Koropetsin hazırladığı imla mәtni mәni tamamilә özüm-
dәn çıxardı, hisslәrimi cilovlaya bilmәdim. İstәsәniz, sizә dә
oxuya bilәrәm, buyurun:
“Sayı minә çatan dillәrin arasında ukrain dili әn zәngin,
әn zәrif, әn poetik dillәrdәn biridir. Ukrain dili – әn qәdim
müasir dillәrdәndir. Hәlә dörd yüz qırx sәkkizinci ildә bizanslı
sәyahәtçi Palili Prisk hunların düşәrgәsindә üç ukrain sözü
qeydә alıb: myod1, Blyudo2 vә kvas. Ukraynada vә bütün
dünyada ukrain dilindә qırx beş milyon insan danışır. İsveç-
rәdә keçirilәn dilçilik müsabiqәsindә Ukrain dili, italyan
dilindәn sonra, әn melodik dil adını qazanıb. Әvvәllәr dilimizi
sıxışdırır, tәqib edir, alçaldır, qadağan edirdilәr. Hәr yeni gәlәn
işğalçılar ukrain dilindә danışan, yazan, nәğmә oxuyan insan-
lara yuxarıdan aşağı baxır, onları tәhqir edirdilәr. Südünü
bazara çıxarmış kәndli qadın ukrain dilindә danışdığına görә
rumın polisin qәzәbinә tuş gәlә bilәrdi. Ölkәmiz yalnız
müstәqillik әldә etdikdәn sonra bizim gözәl, ahәngdar, bülbül
nәğmәsinә bәnzәyәn dilimiz Reç Pospolita, Rumıniya,
Avstriya-Macarıstan vә Rus imperiyalarının tәzyiqindәn qur-
tula bildi. Hazırda parlamentin deputatları, nazirlәr, idman-
çılar, poladәridәnlәr, şaxtaçılar vә digәr peşә sahiblәri yaşıl
Karpatdan tutmuş, sakit Dona kimi, hәr yerdә ukrain dilindә
sәrbәst danışırlar. Kiyevin Kreşşatik küçәsindә, Odessanın
1Myod – bal
2Blyudo – xörәk
İvanovna cümlәnin hәmcins üzvlәri haqqında bildiyimiz nә 159
varsa, hamısını üzә çıxarmaq istәyirdi. Bütün sinfi hәyәcana
gәtirәndәn sonra, Alla İvanovna sinif tapşırığı verdi vә sözlәri
uzada-uzada bәyan etdi:
– Hәlә dә bir çoxunuz mürәkkәb söz önlüklәrinin yazılış
qaydalarını mәnimsәyә bilmәyib. Halbuki bunu yeddinci
sinifdә keçmisiniz. Yevçenko, düz otur! Kimә deyirәm? Ban-
durko, hara baxırsan? Yaddaşınızı tәzәlәmәk, qaydaları bey-
ninizә birdәfәlik hәkk etmәk üçün izahlı imla hazırlamışam.
İmlada mürәkkәb söz önlüklәri vә cümlәnin hәmcins üzvlәri
dә yer alır. Bunları Lunyo şәrh edәcәk.
Koropetsin hazırladığı imla mәtni mәni tamamilә özüm-
dәn çıxardı, hisslәrimi cilovlaya bilmәdim. İstәsәniz, sizә dә
oxuya bilәrәm, buyurun:
“Sayı minә çatan dillәrin arasında ukrain dili әn zәngin,
әn zәrif, әn poetik dillәrdәn biridir. Ukrain dili – әn qәdim
müasir dillәrdәndir. Hәlә dörd yüz qırx sәkkizinci ildә bizanslı
sәyahәtçi Palili Prisk hunların düşәrgәsindә üç ukrain sözü
qeydә alıb: myod1, Blyudo2 vә kvas. Ukraynada vә bütün
dünyada ukrain dilindә qırx beş milyon insan danışır. İsveç-
rәdә keçirilәn dilçilik müsabiqәsindә Ukrain dili, italyan
dilindәn sonra, әn melodik dil adını qazanıb. Әvvәllәr dilimizi
sıxışdırır, tәqib edir, alçaldır, qadağan edirdilәr. Hәr yeni gәlәn
işğalçılar ukrain dilindә danışan, yazan, nәğmә oxuyan insan-
lara yuxarıdan aşağı baxır, onları tәhqir edirdilәr. Südünü
bazara çıxarmış kәndli qadın ukrain dilindә danışdığına görә
rumın polisin qәzәbinә tuş gәlә bilәrdi. Ölkәmiz yalnız
müstәqillik әldә etdikdәn sonra bizim gözәl, ahәngdar, bülbül
nәğmәsinә bәnzәyәn dilimiz Reç Pospolita, Rumıniya,
Avstriya-Macarıstan vә Rus imperiyalarının tәzyiqindәn qur-
tula bildi. Hazırda parlamentin deputatları, nazirlәr, idman-
çılar, poladәridәnlәr, şaxtaçılar vә digәr peşә sahiblәri yaşıl
Karpatdan tutmuş, sakit Dona kimi, hәr yerdә ukrain dilindә
sәrbәst danışırlar. Kiyevin Kreşşatik küçәsindә, Odessanın
1Myod – bal
2Blyudo – xörәk
