Page 266 - "Yolüstü söhbət"
P. 266
slə deyildiyi həmin sözləri eşitməyə qoymur. Tutunun
dəstəyi götürən təki dediyi söz də incik adamın sözüydü:
“Bəs bayaqdan hardasan?..” Ancaq Tutu zəng eləyib-
eləmədiyinə görə ondan inciyə bilməzdi. Çünki onlar
görüşməyi şərtləşmişdilər, zəngləşməyi yox. Bu, sadəcə,
şıltaqlıq idi. Xoşbəxt adamın şıltaqlığı. Onu qıcıqlandıran
da bu xoşbəxtlik oldu. Bunu indi başa düşür, dünən bunu
hiss eləmişdi: kimsə rahatca oturub evində, dünyadan bir
umu-küsüsü yoxdu, hamı, hər şey yaxşıdı, bircə Mədət
adlı oğlanın zəngi lazımıymış ki, hər şey daha yaxşı olsun,
özünü daha xoşbəxt hiss eləsin. Özü də bu xoşbəxtliyin
arxasında pıqhapıqla qaynayan bir gülüş gizlənmişdi. Elə
bil hazırlaşırsan sirkə getməyə; gülməyə, əylənməyə getdiyini
bildiyindən də bəri başdan özünü kökləyirsən, ona görə
binaya girəndə təbəssüm artıq üzündə olur, təlxəyinsə elə
burnunu görən kimi daha gülmək aparır səni. Ancaq o,
təlxək deyil, öz gəlişilə həmişə sevinc gətirəmməz. Tutu
yaşda olanda o da elə düşünürdü ki, xoşbəxtlik – sevinmək
deməkdi, guya xoşbəxt adam həmişə sevinməlidi. Belə ol-
masa, demək, arzular puça çıxıb, dünyadan şikayətlənmək
olar. Şikayətlənmək üçün də, nə qədər istəsən, söz var. De,
ürəyin boşalsın, qabağındakının da yazığı gəlsin sənə.
Hamı təkcə sözə inanır. Onun özü də hamının içində.
Amma elə şey var ki, sözə çevrilmir, bəs onda necə olsun!
Adamı ağrıdan da, güldürən də həmin şeylərdi. Söz həmin
şeylərin köpüyüdü, gözə görünənidi; hamının fikirləşdiyi
kimi nələrinsə, hansı hisslərinsə yekunu deyil, hansı hisslərisə
gizlətmək üçün pərdədi. Ona görə söz həmişə ürəyini
bulandırır. Çalışır qarşısındakını çətinə salmasın ki, axmaq
sözlər də eşitməsin. Nə yaxşı ki, Tutudan indiyə qədər
soruşmamışdı: məni sevirsənmi? Ya mən yaxşımı iş gördüm?
266
dəstəyi götürən təki dediyi söz də incik adamın sözüydü:
“Bəs bayaqdan hardasan?..” Ancaq Tutu zəng eləyib-
eləmədiyinə görə ondan inciyə bilməzdi. Çünki onlar
görüşməyi şərtləşmişdilər, zəngləşməyi yox. Bu, sadəcə,
şıltaqlıq idi. Xoşbəxt adamın şıltaqlığı. Onu qıcıqlandıran
da bu xoşbəxtlik oldu. Bunu indi başa düşür, dünən bunu
hiss eləmişdi: kimsə rahatca oturub evində, dünyadan bir
umu-küsüsü yoxdu, hamı, hər şey yaxşıdı, bircə Mədət
adlı oğlanın zəngi lazımıymış ki, hər şey daha yaxşı olsun,
özünü daha xoşbəxt hiss eləsin. Özü də bu xoşbəxtliyin
arxasında pıqhapıqla qaynayan bir gülüş gizlənmişdi. Elə
bil hazırlaşırsan sirkə getməyə; gülməyə, əylənməyə getdiyini
bildiyindən də bəri başdan özünü kökləyirsən, ona görə
binaya girəndə təbəssüm artıq üzündə olur, təlxəyinsə elə
burnunu görən kimi daha gülmək aparır səni. Ancaq o,
təlxək deyil, öz gəlişilə həmişə sevinc gətirəmməz. Tutu
yaşda olanda o da elə düşünürdü ki, xoşbəxtlik – sevinmək
deməkdi, guya xoşbəxt adam həmişə sevinməlidi. Belə ol-
masa, demək, arzular puça çıxıb, dünyadan şikayətlənmək
olar. Şikayətlənmək üçün də, nə qədər istəsən, söz var. De,
ürəyin boşalsın, qabağındakının da yazığı gəlsin sənə.
Hamı təkcə sözə inanır. Onun özü də hamının içində.
Amma elə şey var ki, sözə çevrilmir, bəs onda necə olsun!
Adamı ağrıdan da, güldürən də həmin şeylərdi. Söz həmin
şeylərin köpüyüdü, gözə görünənidi; hamının fikirləşdiyi
kimi nələrinsə, hansı hisslərinsə yekunu deyil, hansı hisslərisə
gizlətmək üçün pərdədi. Ona görə söz həmişə ürəyini
bulandırır. Çalışır qarşısındakını çətinə salmasın ki, axmaq
sözlər də eşitməsin. Nə yaxşı ki, Tutudan indiyə qədər
soruşmamışdı: məni sevirsənmi? Ya mən yaxşımı iş gördüm?
266