Page 321 - tomas

ÇIXILMAZLIQ

Tәәccüblüdü, tәnhalığın bir dәqiqәsindәn dә xәbәrlәri olmayan
varlı adamlar tәnha hәyatın sevinclәrinә yaman hәsәd aparırlar.
Nәdәn danışdığımı bilirәm. Demәk olar, bütün hәyatım boyu
tәnhaydım, dünyada mәndәn tәnha adam yox idi. Hәmin kefikök
adamlarla da bir vaxtlar rastlaşmışdım. Onları tәnha hәyat yaman
cәlb elәyir! Axşamın qaranlığı hәmin adamları şәhәrәtrafı evlәrә
daşıyır, orada onları sәbirsizliklә arvadları-uşaqları gözlәyirlәr;
ya da dәbdәbәli şәhәr mәnzillәrinә aparır, oradasa qәşәng arvadları,
yaxud mәşuqәlәri o adamları әtirlәnmiş, әrköyün bәdәnlәriylә,
sevinc dolu tәbәssümlә, mehriban ağuşlarıyla gözlәyirlәr. Sәn
demә, bunların hamısı bir ovuc soyuq toz, kül, bir xışma soyuq
kömürmüş.

Bәzәn onlardan biri sizi nahara dәvәt elәyir. Sizin ağanız –
qırx altı yaşlı qırmızıyanaq, kök, amma sifәtindә azacıq da
kobudluq olmayan mәlahәtli cәnab, bir sözlә, zәrif görkәmli mil-
yonçudu. Sifәtinin cizgilәri iri olsa da, hissiyyat, ağıl ifadә elәyir.
Tәbәssümündәsә qüssә vә istehza çaları var – gәncliyin bütün
әzablarından, narahatlıqlarından keçmiş, indi hәyatdan nә
gözlәdiyini bilәn adamın tәbәssümündә, kirpiklәrinә yorğunluq
toxunmuş, rahatlanmış, amma dәrdә boyun әymәmiş insanın
tәbәssümündә olduğu kimi.

Bununla belә, hәyat ağamızla çox da sәrt rәftar elәmәyib –
onun özünü әhatә elәdiyi bahalı, çox qiymәtli әşyalar uzaqdan
açıq-aşkar buna şәhadәt verir. Ağa İst-River yaxınlığındakı evin
üst mәrtәbәsindә yaşayır; mәnzil incә zövqlә döşәnib – burada
ev sahibinin portreti var: Portreti heykәltәraş “iki il әvvәl mәn o
diyarlarda olanda yaradıb”. Elә burdaca nadir kitabların, ilk
nәşrlәrin külliyyatını görәrsiniz: siz hәmin xәzinәyә baxıb lәzzәt
alandan sonra ev yiyәsiylә çay mәnzәrәsinә tamaşa elәmәk üçün
dama çıxırsınız.

Axşam sürәtlә düşür, әlinizdәki nazik, tәrlәmiş qәdәhlәr zәif,
mehriban sәs çıxarır, gözlәrinizin qarşısında nәhәng, göz işlәdikcә

321