Page 39 - Patriarxın payızı

PATRİARXIN PAYIZI

dasıyla keçir… bürkü dә, mәnim sağlığımdakı kimi, yeri-
göyü yandırıb-yaxır?” Generalın bu suallarla özünü üz -
düyü bir vaxtda liman qalasında topdan atәş açıldı, kilsә
zәnglәrinin sәsi şәhәri bürüdü vә bir әsrlik rәzalәt
yuxusuna getmiş şәhәr bu sәsә ayılıb elә bil çalxalandı,
qarma-qarışıq, sәs-küylü şәhәr әhalisi izdihamı sarayın
әtrafına axışdı...
Onda o, gizli yataq otağının qapısını azca aralayıb
oradan iclas zalının tәn ortasında, әtrafına yanar şamlar
düzülәn cansız bәdәnini – Roma papalarının cәsәdlә -
rindәn dә gözәl bәzәdilәn cәsәdini görmüşdü. Güllәrin
içindә ağaran pudralı sifәtinә, boyalı dodaqlarına, orden-
medal ların ağırlığından çökәn sinәsinin üstündә çar -
pazladığı sümüklü әllәrinә, bir vaxtlar kiminsә göylәr
gene ralı üçün özündәn uydurub düzәltdiyi – hәr tәrәfindә
on әdәd xırda günәş parıldayan, oyuncaq kralın әldә -
qayırma xәncәrinә oxşar gödәk qılınc taxılmış qun -
dağına, parad libası geydirilmiş bәdәninә baxdıqca içini
xәcalәt vә dәhşәt hissi bürümüşdü. Ən qәribәsi isә bu
әldәqayırma qılıncın bütün ölçülәri baş-ayaq elәmәsiydi.
Bu gödәk qılınca görә hәr şey – hakimiyyәt möhtәşәm -
liyinin bütün rәmzlәri, hüznlü yas mәrasimi, ağır çәkili
hәrbi tәltiflәr oyuncaq qılınc kimi cılız görünür, hәr şey
öz әzәmәtini itirib adilәşir, tabutda yatan adamın bәdәn
ölçülәriylә qәribә bir uyğunsuzluq yaradırdı. O isә ömrü
boyu özünü kişi, üstәlik, hәrb adamı hesab etmişdi, odur
ki cәsәdә baxdıqca әsәbilәşir, öz-özünә: “Yәni bu
mәnәm? Lәnәt şeytana, ola bilmәz!” – deyә fikirlәşirdi.
Ardı-arası kәsilmәyәn, ucu-bucağı görünmәyәn adam
axını cәnazәnin başına dolanırdı. Bir anlıq o bütün bun -
ların tamaşa olduğunu, bu tamaşanın mәkrli mәqsәdini
unudub özünü öz ölümündәn tәhqir olunmuş, alçaldılmış
hiss elәmişdi, ürәyindә dönә-dönә: “Bu ki әdalәtsizlikdi,
lәnәt şeytana!” tәkrar elәyә-elәyә, onu ölmüş bilib bura 39
gәlәn adamların davranışına göz qoya-qoya, öz-özlü -
yündә bir sıra mәsәlәlәri götür-qoy etmәyә başlamışdı,