Page 57 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 57
57

Qaz nәdir?

Ç ox әsrlәr qabaq, Yunanıstanın istifadә olunur. Bütün bu proseslәrdәn
Delfi nahiyәsindә bir çoban fikir sonra qaz sobasında qalan maddәyә isә
verib ki, torpaqdan çıxan qәribә “koks” deyilir.
buxarlar qoyun-keçinin öz davranışını
dәyişmәsinә, insanların mәst olmasına, Hazırda qazdan işıqlandırma üçün
danışıq qabiliyyәtini itirmәsinә sәbәb olur. praktiki olaraq artıq istifadә etmirlәr. Alınan
Yunanlar elә fikirlәşirdilәr ki, buna sәbәb qazın 80%-i yemәk hazırlanarkәn,
ilahilәrdәn hansınınsa ruhudur. Mәhz elә mәnzillәri vә sәnaye müәssisәlәrini
buna görә hәmin yerdә bir mәbәd tikirlәr. qızdırarkәn istifadә olunur. Qaz tәmiz
Lakin onların “ruh” adlandırdığı, әslindә yanacaqlara aiddir deyә, ondan daha geniş
yerdәn çıxan qazlar imiş. istifadә etmәyә can atırlar. Onu idarә
Bu gün qazın üç tipi bәllidir: tәbii qaz, etmәk, nәql etmәk çox asandır. Qazı an-
daş kömür qazı vә su qazı. Qaz yataqları barlarda saxlamaq elә xәrc tәlәb etmir,
dünyanın çox yerindә var. O, qәdim işlәtdikdәn sonra qalan qalıqları asanca
dövrlәrdә Yer qabığının deformasiyası mәhv etmәk olur.
nәticәsindә әmәlә gәlәn yeraltı anbarlarda
cәmlәşir. Uzun qaz boruları onu tәzyiq İndi biz qәhvә dәnәlәrini qovuranda,
altında minlәrlә kilometr daşıyaraq yemәk hazırlayanda, çörәk bişirәndә qaz-
şәhәrlәrә çatdırır ki, orada hәmin qazdan dan istifadә edirik. Hә a qaz yanacağıyla
metallurgiya zavodlarında vә elektrik çalışan soyuducu qurğular belә var. Müasir
stansiyalarında istifadә etsinlәr. camaşırxanalarda buxar әldә etmәk üçün
Daş kömür qazını xırdalanan kömürdәn dә qazdan istifadә olunur. Qaz yanacağın-
böyük vakuum qurğularında qızdıraraq dan istifadә etmәklә şәhәrlәrdә havanın
әldә edirlәr. İstilik müәyyәn hәddә çatanda, nisbi tәmizliyi tәmin olunur.
kömür әrimәyә başlayır vә ondan qaz
xaric olur, hәmin qazı da borularla nәql
edirlәr.
Qaz böyük çәnә yığılır vә orada
qarışıqlardan tәmizlәnir. Sonra onu soyudu-
cu borulardan keçirir vә “tәmizlәyiciyә”
yollayırlar. Tәmizlәyici qurğu, qazı qalan
qarışıqlardan da ayırır. Vә nәhayәt, tәmiz
qaz onun hәcmini müәyyәnlәşdirәn
sayğacdan keçir vә saxlama anbarına daxil
olur ki, oradan da borular vasitәsiylә evlәrә,
müәssisәlәrә çatdırılır.
Qazın tәmizlәnmәsi zamanı әmәlә gәlәn
qatı qara bitümün tәrkibindә bir xeyli
qiymәtli maddәlәr olur. Bu maddәlәrdәn
әtir, dәrman rәngi vә yağların istehsalında
   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62