Page 56 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 56
His nәdir?
İngiltәrәdә tüstü ilә, xüsusilә dә müxtәlif bәrk hissәciklәr olanda, o artıq
mәişәt ocaqxanalarının, fabriklәrin zәhәrli sayılır.
borularından çıxan tüstü ilә
mübarizәyә böyük diqqәt ayrılır. Hә a Belәliklә, havada daim toz olur. Hәmin
bәzi әrazilәrdә kömürlә işlәyәn ocaqxana- toz havadan asılı vәziyyәtdә qalan xırdaca
ları qadağan da ediblәr. hissәciklәrdir. Tәbiәtdә toz dәnәciklәri
Bәzi şәhәrlәrdә atmosferә buraxılan torpağın eroziyasından, vulkan püskürmә-
müxtәlif sәnaye qazlarının qarışığı elә bir sindәn, yanma qazlarının tәsirindәn vә
duman әmәlә gәtirir ki, ona his deyilir. sәnaye tullantılarından әmәlә gәlir. So-
Bu his bizim bildiyimiz, mәsәlәn, şam nuncunu tüstülәnәn fabrik borularına
yanan zaman әmәlә gәlәn hisә bәnzәmәz. tamaşa edәndә görmәk olar.
Bu his ağciyәrlәrә düşәndә öskürәk yaradır.
Hәmin hisin tәrkibindә bәzi qazlar vә Havada olan tozun miqdarını tәsәvvür
etmәk çәtindir. Belә hesab edirlәr ki,
Birlәşmiş Ştatlar üzәrindә tәxminәn
39 000 000 ton toz var! Bunun 28 000 000
tonu tәbii mәnbәlәrdәndirsә, 11 000 000
tonu mәhz insan fәaliyyәtinin nәticәsidir!
Tәbii ki, әn çox toz sәnaye şәhәrlәrindә
olur. Mәsәlәn, Amerikanın iri şәhәrlәrindә
il әrzindә yerә çökәn tozun miqdarı ilә
tanış olaq: Detroyt – 65 ton, Nyu-York –
55 ton, Çikaqo – 55 ton, Pitsburq – 42 ton,
Los-Anceles – 30 ton. Sәnaye müәssisәlәri
lap çox olan şәhәrlәrdә isә hәr il yerә 180
ton toz yağa bilәr.
Bu, insan sağlamlığı üçün çox ciddi bir
problemdir, ona görә dә bir çox şәhәrlәr
havanın kirlәnmәsini azaltmaq üçün aktiv
tәdbirlәr görürlәr. Çoxlu toz әmәlә gәtirәn
dәzgahlar xüsusi toztutucularla tәchiz olu-
nur. Bundan başqa ventilyasiya sistemlәri
vә cürbәcür elektrik avadanlığı da tәtbiq
olunur. Bәzәn sulu qazma vә su püskürmә
sistemlәrindәn belә istifadә edirlәr. Bütün
bu ciddi tәdbirlәrә baxmayaraq, havanın
kirlәnmәsi problemi hәlә dә öz hәllini
tapmayıb.
İngiltәrәdә tüstü ilә, xüsusilә dә müxtәlif bәrk hissәciklәr olanda, o artıq
mәişәt ocaqxanalarının, fabriklәrin zәhәrli sayılır.
borularından çıxan tüstü ilә
mübarizәyә böyük diqqәt ayrılır. Hә a Belәliklә, havada daim toz olur. Hәmin
bәzi әrazilәrdә kömürlә işlәyәn ocaqxana- toz havadan asılı vәziyyәtdә qalan xırdaca
ları qadağan da ediblәr. hissәciklәrdir. Tәbiәtdә toz dәnәciklәri
Bәzi şәhәrlәrdә atmosferә buraxılan torpağın eroziyasından, vulkan püskürmә-
müxtәlif sәnaye qazlarının qarışığı elә bir sindәn, yanma qazlarının tәsirindәn vә
duman әmәlә gәtirir ki, ona his deyilir. sәnaye tullantılarından әmәlә gәlir. So-
Bu his bizim bildiyimiz, mәsәlәn, şam nuncunu tüstülәnәn fabrik borularına
yanan zaman әmәlә gәlәn hisә bәnzәmәz. tamaşa edәndә görmәk olar.
Bu his ağciyәrlәrә düşәndә öskürәk yaradır.
Hәmin hisin tәrkibindә bәzi qazlar vә Havada olan tozun miqdarını tәsәvvür
etmәk çәtindir. Belә hesab edirlәr ki,
Birlәşmiş Ştatlar üzәrindә tәxminәn
39 000 000 ton toz var! Bunun 28 000 000
tonu tәbii mәnbәlәrdәndirsә, 11 000 000
tonu mәhz insan fәaliyyәtinin nәticәsidir!
Tәbii ki, әn çox toz sәnaye şәhәrlәrindә
olur. Mәsәlәn, Amerikanın iri şәhәrlәrindә
il әrzindә yerә çökәn tozun miqdarı ilә
tanış olaq: Detroyt – 65 ton, Nyu-York –
55 ton, Çikaqo – 55 ton, Pitsburq – 42 ton,
Los-Anceles – 30 ton. Sәnaye müәssisәlәri
lap çox olan şәhәrlәrdә isә hәr il yerә 180
ton toz yağa bilәr.
Bu, insan sağlamlığı üçün çox ciddi bir
problemdir, ona görә dә bir çox şәhәrlәr
havanın kirlәnmәsini azaltmaq üçün aktiv
tәdbirlәr görürlәr. Çoxlu toz әmәlә gәtirәn
dәzgahlar xüsusi toztutucularla tәchiz olu-
nur. Bundan başqa ventilyasiya sistemlәri
vә cürbәcür elektrik avadanlığı da tәtbiq
olunur. Bәzәn sulu qazma vә su püskürmә
sistemlәrindәn belә istifadә edirlәr. Bütün
bu ciddi tәdbirlәrә baxmayaraq, havanın
kirlәnmәsi problemi hәlә dә öz hәllini
tapmayıb.
