Page 55 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 55
55
Tüstü nәdir?
T üstü ayrı-ayrı yanacaqların tam şәhәrlәrdә tüstü Günәş şüasının, xüsusilә
yanmamasının nәticәsidir. Bu o dә insan sağlamlığı üçün vacib olan ultra-
demәkdir ki, әgәr yanacaq tam bәnövşәyi şüaların keçmәsinә mane olur.
alovlansaydı, tüstüsü olmazdı.
Yanacaqların çoxu karbondan, hidro- Əgәr külәk tüstünü qovmasaydı,
gendәn, azotdan, kiçik miqdarda kükürd- şәhәrlәr hәmişә duman içindә olardı. Tüstü
dәn vә mineral küldәn ibarәtdir. Əgәr dumanları tez-tez rast gәlinәn yerlәrdә ağ-
bütün bunlar birdәn vә tam alovlansaydı, ciyәr vә ürәk xәstәliklәrindәn ölüm halları
yanmanın tullantısı karbon iki oksid, su çoxalır.
buxarı vә sәrbәst azotdan ibarәt olardı ki,
bütün bu maddәlәr ziyansızdır. Yanacağın Tüstü bitki örtüyü üçün xüsusilә
tәrkibindә kükürd varsa, yanmadan tәhlükәlidir. O, bitkilәrin “nәfәs almasına”
әhәmiyyәtsiz dәrәcәdә kükürd oksidi dә mane olur, onları Günәş şüalarından
әmәlә gәlir. Bu maddә hava vә rütubәtlә mәhrum edir. Bәzәn isә tüstünün
tәmasa girәndә, metalları korroziyaya tәrkibindәki turşular bitkilәri sadәcә mәhv
uğradan turşu yaranır. edir!
Yanacağın tam yanması üçün yüksәk
temperaturda oksidlәşmә tәmin olunsun Müasir zamanda bir çox şәhәrlәrdә
deyә, kifayәt qәdәr oksigen olmalıdır. tüstü vә onun zәrәrli tәsirlәriylә çox aktiv
Bunu xüsusilә dә bәrk yanacaqdan istifadә mübarizә aparılır.
zamanı tәmin etmәk çәtindir vә nәticәdә
tüstü әmәlә gәlir.
Daş kömürün növlәrindәn olan antrasit
vә koks tüstüsüz yanır, çünki onların
tәrkibindә uçan maddәlәr yoxdur.
Bitümlü kömürlәr aşağı temperaturlarda
parçalanırlar vә bu zaman onlardan qaz
vә qatran ayrılır. Bu maddәlәr toz vә küllә
birlәşәndә isә tüstü әmәlә gәlir.
İstәnilәn şәhәr havası sәrt hissәciklәrlә
dolu olur, amma onları tüstü saymaq düz
deyil. Tüstünün tәrkibindә toz, bitki
zәrrәciklәri, başqa maddәlәr ola bilәr.
Onlar cazibә qüvvәsi sayәsindә tәdricәn
aşağı enir. Kiçik şәhәrlәrdә vә şәhәr
әtraflarında hәr il әrazinin kvadratmetrinә
belә hissәciklәrdәn ibarәt 70-90 ton arasında
toz çökür. İri şәhәrlәrdә isә bu göstәrici
10 dәfә artıq da ola bilәr!
Tüstü böyük ziyanlar vurur. O, sağlam-
lığa, tikililәrә, bitki alәminә ziyandır. Böyük
Tüstü nәdir?
T üstü ayrı-ayrı yanacaqların tam şәhәrlәrdә tüstü Günәş şüasının, xüsusilә
yanmamasının nәticәsidir. Bu o dә insan sağlamlığı üçün vacib olan ultra-
demәkdir ki, әgәr yanacaq tam bәnövşәyi şüaların keçmәsinә mane olur.
alovlansaydı, tüstüsü olmazdı.
Yanacaqların çoxu karbondan, hidro- Əgәr külәk tüstünü qovmasaydı,
gendәn, azotdan, kiçik miqdarda kükürd- şәhәrlәr hәmişә duman içindә olardı. Tüstü
dәn vә mineral küldәn ibarәtdir. Əgәr dumanları tez-tez rast gәlinәn yerlәrdә ağ-
bütün bunlar birdәn vә tam alovlansaydı, ciyәr vә ürәk xәstәliklәrindәn ölüm halları
yanmanın tullantısı karbon iki oksid, su çoxalır.
buxarı vә sәrbәst azotdan ibarәt olardı ki,
bütün bu maddәlәr ziyansızdır. Yanacağın Tüstü bitki örtüyü üçün xüsusilә
tәrkibindә kükürd varsa, yanmadan tәhlükәlidir. O, bitkilәrin “nәfәs almasına”
әhәmiyyәtsiz dәrәcәdә kükürd oksidi dә mane olur, onları Günәş şüalarından
әmәlә gәlir. Bu maddә hava vә rütubәtlә mәhrum edir. Bәzәn isә tüstünün
tәmasa girәndә, metalları korroziyaya tәrkibindәki turşular bitkilәri sadәcә mәhv
uğradan turşu yaranır. edir!
Yanacağın tam yanması üçün yüksәk
temperaturda oksidlәşmә tәmin olunsun Müasir zamanda bir çox şәhәrlәrdә
deyә, kifayәt qәdәr oksigen olmalıdır. tüstü vә onun zәrәrli tәsirlәriylә çox aktiv
Bunu xüsusilә dә bәrk yanacaqdan istifadә mübarizә aparılır.
zamanı tәmin etmәk çәtindir vә nәticәdә
tüstü әmәlә gәlir.
Daş kömürün növlәrindәn olan antrasit
vә koks tüstüsüz yanır, çünki onların
tәrkibindә uçan maddәlәr yoxdur.
Bitümlü kömürlәr aşağı temperaturlarda
parçalanırlar vә bu zaman onlardan qaz
vә qatran ayrılır. Bu maddәlәr toz vә küllә
birlәşәndә isә tüstü әmәlә gәlir.
İstәnilәn şәhәr havası sәrt hissәciklәrlә
dolu olur, amma onları tüstü saymaq düz
deyil. Tüstünün tәrkibindә toz, bitki
zәrrәciklәri, başqa maddәlәr ola bilәr.
Onlar cazibә qüvvәsi sayәsindә tәdricәn
aşağı enir. Kiçik şәhәrlәrdә vә şәhәr
әtraflarında hәr il әrazinin kvadratmetrinә
belә hissәciklәrdәn ibarәt 70-90 ton arasında
toz çökür. İri şәhәrlәrdә isә bu göstәrici
10 dәfә artıq da ola bilәr!
Tüstü böyük ziyanlar vurur. O, sağlam-
lığa, tikililәrә, bitki alәminә ziyandır. Böyük
