Page 48 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 48
Su nә vaxt buza dönür?
Ə gәr siz nohurun, gölün, yaxud Belәliklә, suyun üst qatı artıq donmağa
çayın buz bağlamasına fikir hazırdır. Temperatur donma hәddinә, yәni
vermisinizsә, onda, yәqin, gör- 0 dәrәcәyә yetişәndә, yaxud daha aşağı
müsünüz ki, әvvәlcә mütlәq suyun üzü enәndә, suda xırda kristallar әmәlә gәlmәyә
buzla örtülmәyә başlayır. başlayır.
Sizә elә gәlmir ki, göllәr, çaylar dibindәn
donmağa başlasaydı, bizim hәyatımız Hәr belә kristalın altı şüası var. Onlar
tamam başqa cür olardı? Onda nәinki bir-biriylә birlәşәrәk buz әmәlә gәtirirlәr
Yerin iqlimi dәyişәr, hә a suda yaşayan vә tezliklә, suyun üzündә buz qatı yaranır.
bir çox canlılar da mәhv olardı! Əmәlә gәlәn buz hәrdәn şәffaf olur, hәrdәn
Baxaq görәk, nohurdakı su buza necә isә yox. Niyә belәdir? Mәsәlә bundadır
çevrilir. Nohurun üzәrindәki hava soyuyan- ki, su damcısı donanda, ondan xırda hava
da o, suyun üst qatını da soyudur. Suyun qovuqcuqları ayrılır. Onlar buz kristalları-
üst soyuq qatı ilıq alt qatlara nisbәtәn nın şüalarına yapışırlar. Kristallar nә qәdәr
ağırlaşır vә tәdricәn aşağı enir. Bu proses çox olsa, hava qovuqcuqları da bir o qәdәr
nohurdakı bütün suyun temperaturu 4 çox olur vә belәliklә, buz şәffaflığını itirir.
dәrәcәyә çatanadәk davam edir.
Lakin havanın temperaturu hәlә Su vә bәzi maddәlәr maye haldan bәrk
enmәkdә davam edir! Elә ki, suyun üst hala keçәrkәn öz hәcmini azaltmır. Su
qatları 4 dәrәcәdәn çox soyudu, o artıq donarkәn hәcminin doqquzdan biri qәdәr
dibә enmir, elә yerindәcә qalır. Mәsәlә genişlәnir. Yәni doqquz litr su donarkәn,
bundadır ki, temperaturu 4 dәrәcәdәn on litr hәcmindә sәrt buz әmәlә gәlir!
aşağı düşәn su, artıq yüngüllәşmәyә Qışda avtomobillәrin radiatorları, su
başlayır! boruları ona görә partlayır ki, onların
içindәku su donaraq öz hәcmini artırır!
Ə gәr siz nohurun, gölün, yaxud Belәliklә, suyun üst qatı artıq donmağa
çayın buz bağlamasına fikir hazırdır. Temperatur donma hәddinә, yәni
vermisinizsә, onda, yәqin, gör- 0 dәrәcәyә yetişәndә, yaxud daha aşağı
müsünüz ki, әvvәlcә mütlәq suyun üzü enәndә, suda xırda kristallar әmәlә gәlmәyә
buzla örtülmәyә başlayır. başlayır.
Sizә elә gәlmir ki, göllәr, çaylar dibindәn
donmağa başlasaydı, bizim hәyatımız Hәr belә kristalın altı şüası var. Onlar
tamam başqa cür olardı? Onda nәinki bir-biriylә birlәşәrәk buz әmәlә gәtirirlәr
Yerin iqlimi dәyişәr, hә a suda yaşayan vә tezliklә, suyun üzündә buz qatı yaranır.
bir çox canlılar da mәhv olardı! Əmәlә gәlәn buz hәrdәn şәffaf olur, hәrdәn
Baxaq görәk, nohurdakı su buza necә isә yox. Niyә belәdir? Mәsәlә bundadır
çevrilir. Nohurun üzәrindәki hava soyuyan- ki, su damcısı donanda, ondan xırda hava
da o, suyun üst qatını da soyudur. Suyun qovuqcuqları ayrılır. Onlar buz kristalları-
üst soyuq qatı ilıq alt qatlara nisbәtәn nın şüalarına yapışırlar. Kristallar nә qәdәr
ağırlaşır vә tәdricәn aşağı enir. Bu proses çox olsa, hava qovuqcuqları da bir o qәdәr
nohurdakı bütün suyun temperaturu 4 çox olur vә belәliklә, buz şәffaflığını itirir.
dәrәcәyә çatanadәk davam edir.
Lakin havanın temperaturu hәlә Su vә bәzi maddәlәr maye haldan bәrk
enmәkdә davam edir! Elә ki, suyun üst hala keçәrkәn öz hәcmini azaltmır. Su
qatları 4 dәrәcәdәn çox soyudu, o artıq donarkәn hәcminin doqquzdan biri qәdәr
dibә enmir, elә yerindәcә qalır. Mәsәlә genişlәnir. Yәni doqquz litr su donarkәn,
bundadır ki, temperaturu 4 dәrәcәdәn on litr hәcmindә sәrt buz әmәlә gәlir!
aşağı düşәn su, artıq yüngüllәşmәyә Qışda avtomobillәrin radiatorları, su
başlayır! boruları ona görә partlayır ki, onların
içindәku su donaraq öz hәcmini artırır!
