Page 44 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 44
Duman nәdir?
Duman Yer sәthindәki buluddur. Du- Duman әn çox havanın yerә vә suya
manla göydәki bulud arasında heç bir fәrq nisbәtәn daha sürәtlә soyuduğu payız
yoxdur. Bulud yerә, yaxud dәnizә yaxın aylarında olur. Hava sakit olanda, qaranlıq
olanda, biz ona “duman”deyirik. düşәn zaman çökәkliklәrdә nazik duman
layı yaranır. Gecәlәr torpaq soyuduqca
Duman adәtәn gecәlәr vә sәhәr tezdәn havanın aşağı qatları da soyuyur. Bax, belә
dәrәlәrdә, su hövzәlәri üzәrindә әmәlә soyuq hava isti hava ilә tәmasa girәndә
gәlir. O, ilıq torpağa, yaxud suya tәrәf duman yaranır.
enәn soyuq hava kütlәsiylә әlaqәdardır.
Bir qayda olaraq, şәhәrdә duman kәnd
yerlәrindәkindәn daha sıx olur. Şәhәrdә
atmosfer toz vә hislә doludur. Bu hissәciklәr
su zәrrәciklәriylә tәmasa girәndә sıx bir
örtük әmәlә gәlir.
Yer üzünün әn dumanlı yerlәri Atlantik
okeanın Nyufaundlәnd (Kanada) sahillәri-
dir. Orada rütubәtli vә ilıq hava Qütb
dairәsindәn cәnuba axan soyuq sular
üzәrindәn keçәrkәn qatı duman әmәlә
gәlir. Suyun soyuğu havanın rütubәtini
xırda su damcılarına kondensasiya edir.
Bu damcıların ölçüsü yağış әmәlә gәlmәsi
üçün kifayәt olmur deyә, onlar havada
duman şәklindә qalırlar.
San-Fransisko nahiyәsindәki dumanlar
isә tamam başqa sәbәbdәn әmәlә gәlir.
Burada sәrin sәhәr mehi ilıq qumsallıqlara
tәrәf әsir vә әgәr hәmin әrәfәdә qumsallığa
yağış qumları yağıbsa, buxarlanan
rütubәtdәn sıx duman qatı yaranır.
Çox vaxt duman buludlardan daha sıx
olur. Bu ona görә belәdir ki, duman
zәrrәciklәri buludlarınkından daha xırdadır.
Saysız-hesabsız xırda damcılar bulud
әmәlә gәtirәn vә sayca daha az olan iri
damcılara nisbәtәn işığı daha çox udur.
Odur ki, duman bizә buluddan daha sıx
görünür.
Duman Yer sәthindәki buluddur. Du- Duman әn çox havanın yerә vә suya
manla göydәki bulud arasında heç bir fәrq nisbәtәn daha sürәtlә soyuduğu payız
yoxdur. Bulud yerә, yaxud dәnizә yaxın aylarında olur. Hava sakit olanda, qaranlıq
olanda, biz ona “duman”deyirik. düşәn zaman çökәkliklәrdә nazik duman
layı yaranır. Gecәlәr torpaq soyuduqca
Duman adәtәn gecәlәr vә sәhәr tezdәn havanın aşağı qatları da soyuyur. Bax, belә
dәrәlәrdә, su hövzәlәri üzәrindә әmәlә soyuq hava isti hava ilә tәmasa girәndә
gәlir. O, ilıq torpağa, yaxud suya tәrәf duman yaranır.
enәn soyuq hava kütlәsiylә әlaqәdardır.
Bir qayda olaraq, şәhәrdә duman kәnd
yerlәrindәkindәn daha sıx olur. Şәhәrdә
atmosfer toz vә hislә doludur. Bu hissәciklәr
su zәrrәciklәriylә tәmasa girәndә sıx bir
örtük әmәlә gәlir.
Yer üzünün әn dumanlı yerlәri Atlantik
okeanın Nyufaundlәnd (Kanada) sahillәri-
dir. Orada rütubәtli vә ilıq hava Qütb
dairәsindәn cәnuba axan soyuq sular
üzәrindәn keçәrkәn qatı duman әmәlә
gәlir. Suyun soyuğu havanın rütubәtini
xırda su damcılarına kondensasiya edir.
Bu damcıların ölçüsü yağış әmәlә gәlmәsi
üçün kifayәt olmur deyә, onlar havada
duman şәklindә qalırlar.
San-Fransisko nahiyәsindәki dumanlar
isә tamam başqa sәbәbdәn әmәlә gәlir.
Burada sәrin sәhәr mehi ilıq qumsallıqlara
tәrәf әsir vә әgәr hәmin әrәfәdә qumsallığa
yağış qumları yağıbsa, buxarlanan
rütubәtdәn sıx duman qatı yaranır.
Çox vaxt duman buludlardan daha sıx
olur. Bu ona görә belәdir ki, duman
zәrrәciklәri buludlarınkından daha xırdadır.
Saysız-hesabsız xırda damcılar bulud
әmәlә gәtirәn vә sayca daha az olan iri
damcılara nisbәtәn işığı daha çox udur.
Odur ki, duman bizә buluddan daha sıx
görünür.
