Page 43 - "Hər suala bir cavab" (I cild)

43

Dәmir niyә paslanır?

Əgәr dәmirdәn olan bir әşyanı bir neçә rütubәti canına çәkir. Mәhz bu sәbәbdәn
günlük rütubәtli, sulu yerdә qoysaq, o elә pas әmәlә gәlmәsinin qarşısını qabaqcadan
pas atacaq, sanki üzәrinә qırmızıya çalan almaq sonradan onunla mübarizә aparmaq-
rәng çәkiblәr. dan qat-qat asandır. Paslanmanın qarşısını
almaq çox mühüm problemdir, çünki dәmir
Pas nәdir? Niyә o, polad, dәmir әşyalar vә polad mәmulatlar uzun ömürlü
üzәrindә әmәlә gәlir? olmalıdır. Bәzәn onları bu mәqsәdlә ya
rәnglәyir, ya da plastik tәbәqә ilә örtürlәr.
Pas dәmir oksididir. O, suda hәll olmuş Bәs, müvәqqәti olaraq işlәmәyәn hәrbi
oksigenlә tәmasa girәrkәn dәmirin “yanma- gәmilәri pasdan qorumaq üçün nә
sıdır”. etmәliyik? Bu problemi rütubәti udan xü-
susi qurğular vasitәsiylә hәll ediblәr. Belә
Bu o demәkdir ki, әgәr havada rütubәt, mexanizmlәr rütubәtli havanı içinә çәkib
su olmasa, suda hәll olmuş oksigen dә ol- yerinә quru hava buraxır. Bu şәraitdә pas
maz vә pas әmәlә gәlmәz. da әmәlә gәlmәz!

Əgәr yağış damlası dәmir sәth üzәrinә
düşürsә, bu damla çox qısa bir zaman
әrzindә şәffaf qalır. Sonra islanmış dәmir
vә sudakı oksigen bir-birinә tәsir edir,
oksidlәşmә prosesi baş verir, yәni hәmin
damlanın içindә pas әmәlә gәlir. Su
qırmızıya çalmağa başlayır vә pas suyun
içindә xırda zәrrәciklәr şәklindә üzür. Su
buxarlananda isә yerindә quru pas qalır.
Pas tәbәqәsi hәmin yerdә dәmirin üstünü
tam örtür.

Əgәr dәmir sәth üzәrindә pas әmәlә
gәlibsә, o, quru havada belә böyüyәcәk.
Çünki mәsamәli pas lәkәsi havada olan