Page 224 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 224
Oyun kartlarını kim fikirlәşib?
B u gün Böyük Britaniyanın on qabaqlar Çindә kağız pullarla oyun kartları
evindәn sәkkizindә kart oyunları praktiki olaraq eyni idi. Bizә dәqiq bәlli
möhkәm dәbdәdir, amma qalan olan budur ki, Çindә oyun kartları min
iki evdә dә yaxşıca axtarsan, mütlәq kart ildir ki var! Amma buna baxmayaraq, ilk
taparsan. Bizlәrin çoxu üçün dә kart oy- kartı kimlәrin – çinlilәrin, әrәblәrin, yoxsa
namaq o qәdәr adi haldır ki, adama elә hindlilәrin düzәltdiyini söylәmәk mümkün
gәlir, bu oyunlar elә hәmişә olub. deyil.
Bәlkә dә adamlar tәsviri sәnәtlә mәşğul
olmağa başladığı zamanlardan oyun kartları Kartlar yaranandan, onlardan fala bax-
maq, insanın gәlәcәyini söylәmәk üçün
var imiş. Onların tarixi elә qәdimlәrә gedib bir vasitә kimi istifadә olunub. Çox
çıxır ki, indi kartın ilk dәfә harada mümkün ki, kartlardan әvvәlcә elә bu
yarandığını söylәmәk qәti mümkün deyil. mәqsәdlә istifadә edirdilәr, yalnız sonralar
adamlar onu bir oyun, әylәncә alәtinә
Uzun zaman belә hesab olunurdu ki, çeviriblәr. Orta әsrlәrdә dә cadugәrlәr
oyun kartlarını ilk dәfә çinlilәr tapıb, çünki gәlәcәyi oyun kartları ilә söylәyirdilәr.
Bәs Avropaya bu kartlar nә vaxt gәlib?
Bәzilәri fikirlәşir ki, ilk kartları sәlibçilәr
öz sәfәrlәrindәn qayıdanda gәtiriblәr.
Digәrlәri deyir ki, kartlar müsәlman sarasin-
lәr vasitәsiylә İspaniyaya, yaxud İtaliyaya
gәlib çıxıb. Üçüncülәr isә bu fikirdәdir ki,
onları Şәrqi Avropaya qaraçılar gәtirib.
Amma yәqin olanı budur ki, oyun kartları
Avropaya 13-cü әsrdәn bәri tanışdır.
Əvvәllәr, oyun kartlarının çox növü
vardı. Mәsәlәn, fiqurlu kartlar (onların
dәstindә rәqәmli yox, cәmi 22 şәkilli kart
olurdu) vә rәqәmli kartlar (onların dәstindә
isә 56 kart olurdu, hamısı da rәqәmli idi).
52 kartdan ibarәt dәsti ilk dәfә fransızlar
yaratdı. Onlar rәqәmli kartlardan istifadә
etdilәr, fiqurlu kartların da cәmi üçünü
saxladılar. Hәmin bu 52 kartlıq dәsti
ingilislәr fransızlardan götürüb.
İlk kartlar vәrәq üzәrindә әllә çәkilirdi,
amma ağac üzәrindә oyma işlәrinin inkişafı
ilә kartları basma üsulu ilә düzәltmәyә
başladılar, onlar ucuzlaşdı vә sadә xalq
arasında da yayıldı.
B u gün Böyük Britaniyanın on qabaqlar Çindә kağız pullarla oyun kartları
evindәn sәkkizindә kart oyunları praktiki olaraq eyni idi. Bizә dәqiq bәlli
möhkәm dәbdәdir, amma qalan olan budur ki, Çindә oyun kartları min
iki evdә dә yaxşıca axtarsan, mütlәq kart ildir ki var! Amma buna baxmayaraq, ilk
taparsan. Bizlәrin çoxu üçün dә kart oy- kartı kimlәrin – çinlilәrin, әrәblәrin, yoxsa
namaq o qәdәr adi haldır ki, adama elә hindlilәrin düzәltdiyini söylәmәk mümkün
gәlir, bu oyunlar elә hәmişә olub. deyil.
Bәlkә dә adamlar tәsviri sәnәtlә mәşğul
olmağa başladığı zamanlardan oyun kartları Kartlar yaranandan, onlardan fala bax-
maq, insanın gәlәcәyini söylәmәk üçün
var imiş. Onların tarixi elә qәdimlәrә gedib bir vasitә kimi istifadә olunub. Çox
çıxır ki, indi kartın ilk dәfә harada mümkün ki, kartlardan әvvәlcә elә bu
yarandığını söylәmәk qәti mümkün deyil. mәqsәdlә istifadә edirdilәr, yalnız sonralar
adamlar onu bir oyun, әylәncә alәtinә
Uzun zaman belә hesab olunurdu ki, çeviriblәr. Orta әsrlәrdә dә cadugәrlәr
oyun kartlarını ilk dәfә çinlilәr tapıb, çünki gәlәcәyi oyun kartları ilә söylәyirdilәr.
Bәs Avropaya bu kartlar nә vaxt gәlib?
Bәzilәri fikirlәşir ki, ilk kartları sәlibçilәr
öz sәfәrlәrindәn qayıdanda gәtiriblәr.
Digәrlәri deyir ki, kartlar müsәlman sarasin-
lәr vasitәsiylә İspaniyaya, yaxud İtaliyaya
gәlib çıxıb. Üçüncülәr isә bu fikirdәdir ki,
onları Şәrqi Avropaya qaraçılar gәtirib.
Amma yәqin olanı budur ki, oyun kartları
Avropaya 13-cü әsrdәn bәri tanışdır.
Əvvәllәr, oyun kartlarının çox növü
vardı. Mәsәlәn, fiqurlu kartlar (onların
dәstindә rәqәmli yox, cәmi 22 şәkilli kart
olurdu) vә rәqәmli kartlar (onların dәstindә
isә 56 kart olurdu, hamısı da rәqәmli idi).
52 kartdan ibarәt dәsti ilk dәfә fransızlar
yaratdı. Onlar rәqәmli kartlardan istifadә
etdilәr, fiqurlu kartların da cәmi üçünü
saxladılar. Hәmin bu 52 kartlıq dәsti
ingilislәr fransızlardan götürüb.
İlk kartlar vәrәq üzәrindә әllә çәkilirdi,
amma ağac üzәrindә oyma işlәrinin inkişafı
ilә kartları basma üsulu ilә düzәltmәyә
başladılar, onlar ucuzlaşdı vә sadә xalq
arasında da yayıldı.
