Page 60 - book-online
P. 60
ìÿä Àüàîüëó
larımın ürәklәrindә vә ruhlarında yaxın dost, әqrәba,
nәhayәt, yaxşı bir insan nümunәsi kimi yaşayan
üçüncüdәn söz açmaq istәyirәm.
Üç qardaşın üçünü dә eyni sәnәtә – hәkimliyә sövq
edәn sәbәblәr mәnә bәlli deyildi. Amma bir hәqiqәt var
ki, ağ hәkim geyimi hәr mәnada vә hamıdan daha çox
üçüncüyә yaraşırdı. İsveçrәdә tәhsilini bitirib Türkiyәyә
döndüyü gündәn ta ölüncәyә qәdәr hәr yeni mәrhәlәdә
şöhrәti daha da artdı. Hәr yerdә çox bilikli hәkim, yaxşı
insan, böyük müәllim kimi qәbul edildi. Heç vaxt bu
sözün birbaşa, dar vә müstәqim mәnasında siyasәtә
qatılmadı. Fәqәt cәmiyyәtin diqqәtini çәkәn hәr mövzuda
varlığını nümayiş etdirdi. Sultan Əbdülhәmiddәn1
Cümhuriyyәtә qәdәr gәlib-keçәn bütün dövrlәrdә
mәmlәkәt mәsәlәlәri ilә bağlı daim fikirlәri soruşuldu.
Mütarikә zamanı sultan Vәhdәtәddinin2 topladığı Sәltәnәt
Şurası qaliblәrin mәrhәmәtinә sığınmaq qәrarı verәndә
etirazını bildirәn bir neçә şәxsdәn biri dә o idi. Milli
Mücadilәyә3 düşmәn kәsilәn Babi-Ali hökumәtini hәr
yerdә öz adı ilә, açıq tәnqid etmәkdәn çәkinmәdi. İ ihad
vә Tәrәqqinin fәaliyyәtinin yarıtmaz tәrәflәrini i ihadçılar
özlәri dә onun dilindәn әsib-coşmadan, әsәbilәşmәdәn
dinlәyirdilәr. Belәcә, daim siyasәtin üstündә qalan bu
adam yalnız bir dәfә, o da bir neçә aylığa vә yalnız
1 Sultan II Әbdülhəmid (1842-1918), 34-cü Osmanlı sultanı, hakimiyyət dönəmi
1876-1909-cu illəri əhatə edir. Gənc türklər tərəfindən devrilərək Salonikə sürgün
edilmişdi.
2 VI Murad, yaxud Sultan Vahidəddin (1861-1926), 36-cı və sonuncu Osmanlı
sultanı. 1918-1922-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş, 1923-cü ildə ailəsi ilə birlikdə
ölkədən çıxarılmışdı.
3 Milli Mücadilə – Türk Qurtuluş Savaşı və İstiqlal Hərbi də adlanır. 1919-cu il,
mayın 19-dan 1923-cü il, oktyabrın 19-a qədər Mustafa Kamal Paşanın rəhbərliyi
ilə İngiltərə, İtaliya, Fransa, Yunanıstan və Ermənistanın hərbi müdaxiləsinə qarşı
aparılan və Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulması ilə nəticələnən milli-azadlıq
mübarizəsi
60
larımın ürәklәrindә vә ruhlarında yaxın dost, әqrәba,
nәhayәt, yaxşı bir insan nümunәsi kimi yaşayan
üçüncüdәn söz açmaq istәyirәm.
Üç qardaşın üçünü dә eyni sәnәtә – hәkimliyә sövq
edәn sәbәblәr mәnә bәlli deyildi. Amma bir hәqiqәt var
ki, ağ hәkim geyimi hәr mәnada vә hamıdan daha çox
üçüncüyә yaraşırdı. İsveçrәdә tәhsilini bitirib Türkiyәyә
döndüyü gündәn ta ölüncәyә qәdәr hәr yeni mәrhәlәdә
şöhrәti daha da artdı. Hәr yerdә çox bilikli hәkim, yaxşı
insan, böyük müәllim kimi qәbul edildi. Heç vaxt bu
sözün birbaşa, dar vә müstәqim mәnasında siyasәtә
qatılmadı. Fәqәt cәmiyyәtin diqqәtini çәkәn hәr mövzuda
varlığını nümayiş etdirdi. Sultan Əbdülhәmiddәn1
Cümhuriyyәtә qәdәr gәlib-keçәn bütün dövrlәrdә
mәmlәkәt mәsәlәlәri ilә bağlı daim fikirlәri soruşuldu.
Mütarikә zamanı sultan Vәhdәtәddinin2 topladığı Sәltәnәt
Şurası qaliblәrin mәrhәmәtinә sığınmaq qәrarı verәndә
etirazını bildirәn bir neçә şәxsdәn biri dә o idi. Milli
Mücadilәyә3 düşmәn kәsilәn Babi-Ali hökumәtini hәr
yerdә öz adı ilә, açıq tәnqid etmәkdәn çәkinmәdi. İ ihad
vә Tәrәqqinin fәaliyyәtinin yarıtmaz tәrәflәrini i ihadçılar
özlәri dә onun dilindәn әsib-coşmadan, әsәbilәşmәdәn
dinlәyirdilәr. Belәcә, daim siyasәtin üstündә qalan bu
adam yalnız bir dәfә, o da bir neçә aylığa vә yalnız
1 Sultan II Әbdülhəmid (1842-1918), 34-cü Osmanlı sultanı, hakimiyyət dönəmi
1876-1909-cu illəri əhatə edir. Gənc türklər tərəfindən devrilərək Salonikə sürgün
edilmişdi.
2 VI Murad, yaxud Sultan Vahidəddin (1861-1926), 36-cı və sonuncu Osmanlı
sultanı. 1918-1922-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş, 1923-cü ildə ailəsi ilə birlikdə
ölkədən çıxarılmışdı.
3 Milli Mücadilə – Türk Qurtuluş Savaşı və İstiqlal Hərbi də adlanır. 1919-cu il,
mayın 19-dan 1923-cü il, oktyabrın 19-a qədər Mustafa Kamal Paşanın rəhbərliyi
ilə İngiltərə, İtaliya, Fransa, Yunanıstan və Ermənistanın hərbi müdaxiləsinə qarşı
aparılan və Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulması ilə nəticələnən milli-azadlıq
mübarizəsi
60
