Page 574 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 574
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
mәyin mәqamı yetişib. Bu fikirlә ayağa qalxıb otağın yuxarı başındakı divar
şkafının rәflәrindә qalaqlanan qovluqlara sarı getmәk istәyirdim ki…
– …odu, ona bax… onu deyirәm… Köpәk oğlu!.. Tutun onu!.. Tez
olun!.. – deyә dәli sayıqlamalarla sayaqlamağa başlayan qocanın sәsi otağın
ağır sakitliyindә güllә kimi açıldı…
Yatanlar da, mәn dә dik atıldıq…
…Qocanın gözlәri yumulu idisә dә, bәbәklәrinin göz qapaqlarının ağır
qırışları altından bәrәldiyi, elә ordan yumulu vәziyyәtdә qәzәblә kimәsә
zillәndiyi hiss olunurdu…
– Başlandı... – әmioğlu yuxusuzluqdan qızarmış gözlәrini qırpa-qırpa
dedi.
– Nә başlandı?.. – Sәidәnin onsuz da solğun bәnizi tamam ağarmışdı.
Әmioğlu başıyla qocaya işarә elәyib:
– Adәtәn belә başlanır – dedi. – Az qalıb tay… O tәrәfin astanasındadı.
574 Hövsәlәm daraldı… Bir istәdim, kişidәn onun nә vaxt vә harda
mürdәşir işlәdiyini soruşam, soruşmadım, Sәidәyә sarı әyilib:
– Bunun reportajlarından da çәrlәdik – dedim.
Qoca bir dә, bu dәfә içinin lap dәrinindәn ah çәkdi… Qoz qabığını
andıran qaramtıl bürüşlü göz qapaqları qala qapıları kimi ağır-ağır
aralandı… vә ordan onun nә vaxtsa, lap çoxdannan köhnәlib saralmış
bәbәklәri göründü…
O, yenә kimәsә baxırdı… Baxa-baxa, nәfәsi darala-darala kiminsә
üstünә çımxırır, nәfәsi tәngiyә-tәngiyә nә isә hәll elәyirdi…
– …ötәn dәfә göstәrmişdim axı sәnә, ay mağmın!.. Get, Qafarı çağır…
çağır, gәlib açsın… – qoca indi dә әcnәbilәrin danışığını andıran qәribә,
sınıq lәhcәylә danışırdı.
“Qafar” adını eşidәndә әmioğlu yerindә qurcalandı:
– Bay dәdә!.. Qafarı deyir… – deyib işıltılı gözlәrlә gah qocaya, gah
bizә baxdı. – Qafar әmioğlumuzu deyir!.. İnişil ölüb… Onu çağırır. Demәk
tay çatıb.
– …Xasayı da çağır… – qoca boğula-boğula ardını gәtirdi, – …bunun
dilini bircә o bilir…
– Xasay kimdi?.. – hәyәcanla soruşdum.
Әmioğlu mәnә baxmadan, әli ilә haranısa, arxanı göstәrә-göstәrә:
– O da bizlәrdәndi... – dedi, sonra üzümә baxıb qәribә bir avazla, – o
da o üzdәdi – әlavә elәdi.
…Qorxudan, ya hәyәcandan dizlәrimin boşaldığını hiss elәdim… Otaq
ölülәrlә dolu idi… Vahimә içindә dörd bir yanıma boylandım… Yoxsa, qoca
burda – gözümüzün qabağındakı çarpayıda ola-ola, hәm dә hardasa ayrı bir
mәyin mәqamı yetişib. Bu fikirlә ayağa qalxıb otağın yuxarı başındakı divar
şkafının rәflәrindә qalaqlanan qovluqlara sarı getmәk istәyirdim ki…
– …odu, ona bax… onu deyirәm… Köpәk oğlu!.. Tutun onu!.. Tez
olun!.. – deyә dәli sayıqlamalarla sayaqlamağa başlayan qocanın sәsi otağın
ağır sakitliyindә güllә kimi açıldı…
Yatanlar da, mәn dә dik atıldıq…
…Qocanın gözlәri yumulu idisә dә, bәbәklәrinin göz qapaqlarının ağır
qırışları altından bәrәldiyi, elә ordan yumulu vәziyyәtdә qәzәblә kimәsә
zillәndiyi hiss olunurdu…
– Başlandı... – әmioğlu yuxusuzluqdan qızarmış gözlәrini qırpa-qırpa
dedi.
– Nә başlandı?.. – Sәidәnin onsuz da solğun bәnizi tamam ağarmışdı.
Әmioğlu başıyla qocaya işarә elәyib:
– Adәtәn belә başlanır – dedi. – Az qalıb tay… O tәrәfin astanasındadı.
574 Hövsәlәm daraldı… Bir istәdim, kişidәn onun nә vaxt vә harda
mürdәşir işlәdiyini soruşam, soruşmadım, Sәidәyә sarı әyilib:
– Bunun reportajlarından da çәrlәdik – dedim.
Qoca bir dә, bu dәfә içinin lap dәrinindәn ah çәkdi… Qoz qabığını
andıran qaramtıl bürüşlü göz qapaqları qala qapıları kimi ağır-ağır
aralandı… vә ordan onun nә vaxtsa, lap çoxdannan köhnәlib saralmış
bәbәklәri göründü…
O, yenә kimәsә baxırdı… Baxa-baxa, nәfәsi darala-darala kiminsә
üstünә çımxırır, nәfәsi tәngiyә-tәngiyә nә isә hәll elәyirdi…
– …ötәn dәfә göstәrmişdim axı sәnә, ay mağmın!.. Get, Qafarı çağır…
çağır, gәlib açsın… – qoca indi dә әcnәbilәrin danışığını andıran qәribә,
sınıq lәhcәylә danışırdı.
“Qafar” adını eşidәndә әmioğlu yerindә qurcalandı:
– Bay dәdә!.. Qafarı deyir… – deyib işıltılı gözlәrlә gah qocaya, gah
bizә baxdı. – Qafar әmioğlumuzu deyir!.. İnişil ölüb… Onu çağırır. Demәk
tay çatıb.
– …Xasayı da çağır… – qoca boğula-boğula ardını gәtirdi, – …bunun
dilini bircә o bilir…
– Xasay kimdi?.. – hәyәcanla soruşdum.
Әmioğlu mәnә baxmadan, әli ilә haranısa, arxanı göstәrә-göstәrә:
– O da bizlәrdәndi... – dedi, sonra üzümә baxıb qәribә bir avazla, – o
da o üzdәdi – әlavә elәdi.
…Qorxudan, ya hәyәcandan dizlәrimin boşaldığını hiss elәdim… Otaq
ölülәrlә dolu idi… Vahimә içindә dörd bir yanıma boylandım… Yoxsa, qoca
burda – gözümüzün qabağındakı çarpayıda ola-ola, hәm dә hardasa ayrı bir
