Page 572 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 572
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Mәn çayı mürәbbәsiz içdim. Otağın hәmişәki kif qoxusunun mürәb-
bәyә dә hopduğuna şübhәm yox idi.
Bataqlıq çürüntüsünün iyini andıran bu qoxunun, gündüzlәr, Sәidә işdә
olanda qocaya baxmaqdan ötrü evә gәlәn xadimәdәn – Sәidәgilin uzaq
qohumlarından olan balacaboy, tumgöz qarıdan gәldiyini mәn, neçә vaxtdan
bәri idi ki, hiss elәyirdim. Bu iydәn Sәidәnin dә halı çönürdü. Evә girәn
kimi, qapı-pәncәrәlәri açıb otaqların havasını dәyişir, tәravәtlәndirici
dezodorantın düymәsini aramsız basa-basa, әtrini dörd bir yana püskür-
dürdüsә dә, kif qoxusunun şәffaf nәmi buxar mәdliyini andıran ağırlıqla
havadan asılıb qalır, tәravәtlәndirәnin әtrini bircә saniyәyә canına çәkib
yoxa çıxarırdı.
Bәzәn mәn bu qoxunun otaqlar boyu şәffaf tül pәrdә kimi, tavandan
döşәmәyәcәn asıldığını duyur, bir otaqdan o birinә keçdikcә, onun içindәn
soyuq alov dilimlәrinin arasından keçәntәk, keçdiyimi dә necәsә hiss edir-
572 dim.
Xadimәnin dediyinә görә, otaqların havasını o, gün әrzindә bir neçә
dәfә dәyişirdi. Üzü dәnizә baxan dördlaylı pәncәrәlәr sәhәrlәr vә günortalar
taybatay açılır, dәniz tәrәfdәn әsәn balıq qoxulu külәklәr içәri dolub otaq-
ların arasıyla cövlan edirdisә dә, qocanın yatağından, ya bәlkә, ruhundan
sızan qatı bataqlıq qoxusuna qalib gәlә bilmirdi.
Olsun ki, xadimә bizi aldatmırdı. O, bu qoxunun özünәmәxsus rәngә
malik olduğunu bildirir, onun, evin әşyalarının üzәrinә sübh şehitәk çöküb
hәr tәrәfi qәribә bir sarılığa bürüdüyündәn danışıb, әlini, sarılığı yuyub
tәmizlәmәklә getmәyәn divar kağızına çәkәrәk:
– Bir vaxtlar bu kağızlar açıq mavi rәngdә idi… – deyir, qәribә bir
nisgillә köks ötürürdü...
***
– Elә bil nәfәsi dayandı. – Sәidә ağarmış bәnizini qocanın üzünә
yaxınlaşdırıb ona lap yaxından baxırdı...
Burdan baxanda qocanın yarımaçıq ağzı – çoxdannan bәri ayaq
dәyilmәdiyindәn yolu, cığırı quruyub itmiş sirli bir әrazinin girişini – qәdim,
qorxunc dәrinliklәrә aparan әfsanәvi mağara girәcәyini andırırdı...
– Nәfәsi gәlir hәlә – әmioğlu ikinci stәkanı birnәfәsә içib ağzıaşağı
nәlbәkisinә qoymuşdu. İndi mürәbbәsinin qalığını qaşıqlayırdı. Ağzını
iştahla marçıldada-marçıldada qocanın kitab şkafının üstünә qalanmış “tari-
xi qovluqlarına” baxır, aradabir ağzının içindә öz-özünә:
– Ay mәnim alim әmioğlum. Zәhmәtkeş qardaşım!.. – deyib dolux-
sunurdu.
Mәn çayı mürәbbәsiz içdim. Otağın hәmişәki kif qoxusunun mürәb-
bәyә dә hopduğuna şübhәm yox idi.
Bataqlıq çürüntüsünün iyini andıran bu qoxunun, gündüzlәr, Sәidә işdә
olanda qocaya baxmaqdan ötrü evә gәlәn xadimәdәn – Sәidәgilin uzaq
qohumlarından olan balacaboy, tumgöz qarıdan gәldiyini mәn, neçә vaxtdan
bәri idi ki, hiss elәyirdim. Bu iydәn Sәidәnin dә halı çönürdü. Evә girәn
kimi, qapı-pәncәrәlәri açıb otaqların havasını dәyişir, tәravәtlәndirici
dezodorantın düymәsini aramsız basa-basa, әtrini dörd bir yana püskür-
dürdüsә dә, kif qoxusunun şәffaf nәmi buxar mәdliyini andıran ağırlıqla
havadan asılıb qalır, tәravәtlәndirәnin әtrini bircә saniyәyә canına çәkib
yoxa çıxarırdı.
Bәzәn mәn bu qoxunun otaqlar boyu şәffaf tül pәrdә kimi, tavandan
döşәmәyәcәn asıldığını duyur, bir otaqdan o birinә keçdikcә, onun içindәn
soyuq alov dilimlәrinin arasından keçәntәk, keçdiyimi dә necәsә hiss edir-
572 dim.
Xadimәnin dediyinә görә, otaqların havasını o, gün әrzindә bir neçә
dәfә dәyişirdi. Üzü dәnizә baxan dördlaylı pәncәrәlәr sәhәrlәr vә günortalar
taybatay açılır, dәniz tәrәfdәn әsәn balıq qoxulu külәklәr içәri dolub otaq-
ların arasıyla cövlan edirdisә dә, qocanın yatağından, ya bәlkә, ruhundan
sızan qatı bataqlıq qoxusuna qalib gәlә bilmirdi.
Olsun ki, xadimә bizi aldatmırdı. O, bu qoxunun özünәmәxsus rәngә
malik olduğunu bildirir, onun, evin әşyalarının üzәrinә sübh şehitәk çöküb
hәr tәrәfi qәribә bir sarılığa bürüdüyündәn danışıb, әlini, sarılığı yuyub
tәmizlәmәklә getmәyәn divar kağızına çәkәrәk:
– Bir vaxtlar bu kağızlar açıq mavi rәngdә idi… – deyir, qәribә bir
nisgillә köks ötürürdü...
***
– Elә bil nәfәsi dayandı. – Sәidә ağarmış bәnizini qocanın üzünә
yaxınlaşdırıb ona lap yaxından baxırdı...
Burdan baxanda qocanın yarımaçıq ağzı – çoxdannan bәri ayaq
dәyilmәdiyindәn yolu, cığırı quruyub itmiş sirli bir әrazinin girişini – qәdim,
qorxunc dәrinliklәrә aparan әfsanәvi mağara girәcәyini andırırdı...
– Nәfәsi gәlir hәlә – әmioğlu ikinci stәkanı birnәfәsә içib ağzıaşağı
nәlbәkisinә qoymuşdu. İndi mürәbbәsinin qalığını qaşıqlayırdı. Ağzını
iştahla marçıldada-marçıldada qocanın kitab şkafının üstünә qalanmış “tari-
xi qovluqlarına” baxır, aradabir ağzının içindә öz-özünә:
– Ay mәnim alim әmioğlum. Zәhmәtkeş qardaşım!.. – deyib dolux-
sunurdu.
