Page 528 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 528
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
gәlib çıxmışdı, ona görә dә sual-cavab mәqamının hәmişәki lәzzәtini
doyunca çıxarmaq imkanı xeyli aşağı idi. Vaxt bütün suallara çatmayacaqdı.
Bir az әvvәl otaqdakılar hansı sualları verәcәklәrini öz aralarında müәyyәn
etmişdilәr. Selcan xanımın hazırladığı sual birinci sәslәnәcәkdi. Sualı
verdikdәn sonra Selcan xanım üzbәüzündәki şişman Qanturalının diqqәtli
baxışından gözlәrini qaçırdı.
Әhmәd müәllim Kamera teatrının sәhnәsinә çıxıb dәrindәn nәfәs aldı.
Sonralar Samirә adlı bir qız “O, cavab vermәzdәn әvvәl dәrindәn bir ah
çәkdi…” deyәcәkdi. Deyәcәkdi vә qәfildәn hönkürtü ilә zülüm-zülüm
ağlayacaqdı. Hamı әvvәllәrdә olan kimi mәnalı-mәnalı baxışsa da heç kimin
bu zaman dodağı belә qaçmayacaqdı.
Demәli, Әhmәd müәllim kamera teatrının sәhnәsinә çıxıb dәrindәn ah
çәkdi. Qaşları düyünlәndi. Bugünkü cavab, sonralar bunu da hamı boynuna
528 aldı ki, Әhmәd müәllimin şah rolu idi. Әhmәd müәllimi tanımaq olmurdu.
O, elә bil bir başqa dünyadan qaçıb bura gәlmişdi. Geriyә isә qayıtmaq
istәmirdi. Sәsi ilә, tonu ilә, әdası ilә yarpaqları xışıldayan dünyanın
cazibәsindәn danışırdı. Әhmәd müәllim vidalaşırdı elә bil. Tәkcә
otaqdakılarla deyil, bu dünya ilә, iki üstәgәl ikinin beş elәdiyi bu qәribә
dünya ilә vidalaşırdı. Nәhayәt, Әhmәd müәllim susdu. Ani sükutdan sonra:
– Sağ ol, Әhmәd müәllim! – Bu sözlәr kiminsә düz ürәyinin içindәn
qopub gәldi.
Selcan xanımın sualı sәslәnәndәn sonra gülmәli bir cavab gözlә-
yәnlәrin ümidi puça çıxmışdı. Әhmәd müәllim öz kamera teatrında hәr
tәrәfdәn üstünә düşәn gur projektor işığı altında sәhnәnin düz ortasında
qәrar tutub verdiyi cavabı sağa-sola baş endirmәklә tamamlayırdı. Hamını
ciddi şәkildә düşünmәyә vadar edәn o cavab isә, tәxminәn, bu sözlәrdәn
ibarәt idi:
– Eyni zamanda iki dünyada yaşamaq olarmı? Hәm olar, hәm dә yox.
Bir ürәk eyni zamanda hәm sevinc içindә, hәm dә sonsuz qüssә ilә döyünә
bilәrmi? Hәm döyünә bilәr, hәm dә yox. Soruşursan ki, eyni vaxtda iki
adamı sevmәk olar, ya olmaz?! Niyә dә olmasın, sevmәyinә sevmәk olar.
Amma bir mәsәlә var. Eyni zaman әrzindә iki vә daha çox adamla görüşәn
qadınlara biz nә deyirik? Fahişә deyirik. O biri tәrәfdәn, biriylә görüşәndәn
sonra başqası ilә görüşәnә fahişә demәk olarmı? Olmaz! Ola bilәr ki, bir
qadın hәyatı boyu iki adamla görüşsün, amma eyni vaxtda. Bu adam
fahişәdir. Ola da bilәr ki, hәyatı boyu yüz adamla görüşsün, amma bir-
birindәn sonra – bu, bir başqa mәsәlәdir. Ürәk nәdir? Ürәk bir quşdur, bir
budaqdan o biri budağa qonur. Amma әvvәl bir budaqda olur, sonra o birinә
gәlib çıxmışdı, ona görә dә sual-cavab mәqamının hәmişәki lәzzәtini
doyunca çıxarmaq imkanı xeyli aşağı idi. Vaxt bütün suallara çatmayacaqdı.
Bir az әvvәl otaqdakılar hansı sualları verәcәklәrini öz aralarında müәyyәn
etmişdilәr. Selcan xanımın hazırladığı sual birinci sәslәnәcәkdi. Sualı
verdikdәn sonra Selcan xanım üzbәüzündәki şişman Qanturalının diqqәtli
baxışından gözlәrini qaçırdı.
Әhmәd müәllim Kamera teatrının sәhnәsinә çıxıb dәrindәn nәfәs aldı.
Sonralar Samirә adlı bir qız “O, cavab vermәzdәn әvvәl dәrindәn bir ah
çәkdi…” deyәcәkdi. Deyәcәkdi vә qәfildәn hönkürtü ilә zülüm-zülüm
ağlayacaqdı. Hamı әvvәllәrdә olan kimi mәnalı-mәnalı baxışsa da heç kimin
bu zaman dodağı belә qaçmayacaqdı.
Demәli, Әhmәd müәllim kamera teatrının sәhnәsinә çıxıb dәrindәn ah
çәkdi. Qaşları düyünlәndi. Bugünkü cavab, sonralar bunu da hamı boynuna
528 aldı ki, Әhmәd müәllimin şah rolu idi. Әhmәd müәllimi tanımaq olmurdu.
O, elә bil bir başqa dünyadan qaçıb bura gәlmişdi. Geriyә isә qayıtmaq
istәmirdi. Sәsi ilә, tonu ilә, әdası ilә yarpaqları xışıldayan dünyanın
cazibәsindәn danışırdı. Әhmәd müәllim vidalaşırdı elә bil. Tәkcә
otaqdakılarla deyil, bu dünya ilә, iki üstәgәl ikinin beş elәdiyi bu qәribә
dünya ilә vidalaşırdı. Nәhayәt, Әhmәd müәllim susdu. Ani sükutdan sonra:
– Sağ ol, Әhmәd müәllim! – Bu sözlәr kiminsә düz ürәyinin içindәn
qopub gәldi.
Selcan xanımın sualı sәslәnәndәn sonra gülmәli bir cavab gözlә-
yәnlәrin ümidi puça çıxmışdı. Әhmәd müәllim öz kamera teatrında hәr
tәrәfdәn üstünә düşәn gur projektor işığı altında sәhnәnin düz ortasında
qәrar tutub verdiyi cavabı sağa-sola baş endirmәklә tamamlayırdı. Hamını
ciddi şәkildә düşünmәyә vadar edәn o cavab isә, tәxminәn, bu sözlәrdәn
ibarәt idi:
– Eyni zamanda iki dünyada yaşamaq olarmı? Hәm olar, hәm dә yox.
Bir ürәk eyni zamanda hәm sevinc içindә, hәm dә sonsuz qüssә ilә döyünә
bilәrmi? Hәm döyünә bilәr, hәm dә yox. Soruşursan ki, eyni vaxtda iki
adamı sevmәk olar, ya olmaz?! Niyә dә olmasın, sevmәyinә sevmәk olar.
Amma bir mәsәlә var. Eyni zaman әrzindә iki vә daha çox adamla görüşәn
qadınlara biz nә deyirik? Fahişә deyirik. O biri tәrәfdәn, biriylә görüşәndәn
sonra başqası ilә görüşәnә fahişә demәk olarmı? Olmaz! Ola bilәr ki, bir
qadın hәyatı boyu iki adamla görüşsün, amma eyni vaxtda. Bu adam
fahişәdir. Ola da bilәr ki, hәyatı boyu yüz adamla görüşsün, amma bir-
birindәn sonra – bu, bir başqa mәsәlәdir. Ürәk nәdir? Ürәk bir quşdur, bir
budaqdan o biri budağa qonur. Amma әvvәl bir budaqda olur, sonra o birinә
