Page 464 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 464
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Mәn, dedi, hәmişә qorxurdum ki, belә iş olar. Ona görә dә döyüb gözünün
odunu almaq istәyirdim. İndi, dedi, anam-bacım ol, amma evdәn getmә.
Mәn, dedi, sәni çox istәyirәm. Nәfәsin gәlmәsә, bu evdә yaşayammaram.
Afa sözünә ara verib fikrә getdi. Sonra gәlinә, – inanırsan, – dedi, – o vax-
tacan evdәn çıxıb getmәk ağlıma da gәlmәmişdi. Onun bu sözündәn sonra
tüpürdüm hәr şeyә. Nәyimә lazımdı, dedim, bu axmaq. Uşaqları dişimә alıb
yollandım anamgilә. Sonra evlәri sökdülәr. Bura köçdük. Evi dә verdilәr
bir yerdә. Kәbin vardı axı bu yaxınlaracan. Ayırmırdılar ha... Hәr dәfә
mәhkәmә zalında burnunun suyunu axıdıb möhlәt alırdı mәhkәmәdәn.
Evdәn-zaddan da qovlamışdım. Yenә gәlib dara-bara salıb gedirdi. Pәrviz
gәlәni ayağı yığışıb. Bir dәfә Pәrviz onu bir xub çırpıb. Odu-budu sorağı
gәlmir. İçkidәn başı ayılmır, deyirlәr.
Tәәccübündәn nitqi tutulmuş gәlin, haçandan-haçana özünә gәlib
464 soruşdu:
– İstәyib getmәmişdin, bәyәm?
– Onda istәk-zad bilmirdim. Anam vermişdi, mәn getmişdim. Elçi
gәlәndәn sonra görmüşdüm mürdәşirin üzünü. On yeddi yaşım vardı mәn
gedәndә. Elә bilirdim elә-belә dә olan şeydi. Başımı aşağı salıb oturmuşdum
evdә. Mәn Pәrvizә qәdәr istәk nә olan şeydi bilmәmişәm.
– Bәs istәmәdiyin adamlarla... – Gәlin utanıb sözünün dalını demәdi.
Naqolaylığını gizlәtmәk üçün öskürdü. Amma Afa onun nә soruşmaq
istәdiyini başa düşdü vә Afanın dediklәri gәlini lәrzәyә gәtirdi.
Afa:
– İstәmәdiyin adam milçәk kimi şeydi. Milçәk qondu, o toxundu, fәrqi
yoxdu, – dedi.
Gәlin bu an fikirlәşdi ki, hәyәt arvadlarının dediyindә nә isә bir hәqiqәt
var. Yoxsa istәmәdiyin adamdan boğularsan, tıncıxarsan. Nә bilim, daha
nәlәr, nәlәr. Amma vecinә olmaya?..
Afa birdәn kövrәlib ağlamsındı.
– Pәrviznәn dә qoymurlar, – deyib içini çәkә-çәkә burnunu sildi.
Gәlin:
– Yaxşı, özünü әlә al, – deyә onu sakitlәşdirmәyә çalışdı.
– Qoy ürәyimi boşaldım. Bir insana dәrdini deyәmmirsәn. Elә bilirsәn,
bilmirәm, qonşular mәndәn nә deyir? Hamısını bilirәm. Onlara nә var? At
özgәnin, can özgәnin. Sür ki, sürәsәn. De ki, deyәsәn. Pәrvizin dәdәsi gәlib
hәdәlәyir ki, qәssab baltasıyla sәni doğrayacam bir dә onu qapıdan qoysan.
Mayor qaynı var. O dәfә Pәrviz Semaşkoda yatanda yanına getdiyim yerdә
yaxalayıb mәnә deyir ki, bir dә onun yanına gәlsәn, sәni bu xәstәxananın
Mәn, dedi, hәmişә qorxurdum ki, belә iş olar. Ona görә dә döyüb gözünün
odunu almaq istәyirdim. İndi, dedi, anam-bacım ol, amma evdәn getmә.
Mәn, dedi, sәni çox istәyirәm. Nәfәsin gәlmәsә, bu evdә yaşayammaram.
Afa sözünә ara verib fikrә getdi. Sonra gәlinә, – inanırsan, – dedi, – o vax-
tacan evdәn çıxıb getmәk ağlıma da gәlmәmişdi. Onun bu sözündәn sonra
tüpürdüm hәr şeyә. Nәyimә lazımdı, dedim, bu axmaq. Uşaqları dişimә alıb
yollandım anamgilә. Sonra evlәri sökdülәr. Bura köçdük. Evi dә verdilәr
bir yerdә. Kәbin vardı axı bu yaxınlaracan. Ayırmırdılar ha... Hәr dәfә
mәhkәmә zalında burnunun suyunu axıdıb möhlәt alırdı mәhkәmәdәn.
Evdәn-zaddan da qovlamışdım. Yenә gәlib dara-bara salıb gedirdi. Pәrviz
gәlәni ayağı yığışıb. Bir dәfә Pәrviz onu bir xub çırpıb. Odu-budu sorağı
gәlmir. İçkidәn başı ayılmır, deyirlәr.
Tәәccübündәn nitqi tutulmuş gәlin, haçandan-haçana özünә gәlib
464 soruşdu:
– İstәyib getmәmişdin, bәyәm?
– Onda istәk-zad bilmirdim. Anam vermişdi, mәn getmişdim. Elçi
gәlәndәn sonra görmüşdüm mürdәşirin üzünü. On yeddi yaşım vardı mәn
gedәndә. Elә bilirdim elә-belә dә olan şeydi. Başımı aşağı salıb oturmuşdum
evdә. Mәn Pәrvizә qәdәr istәk nә olan şeydi bilmәmişәm.
– Bәs istәmәdiyin adamlarla... – Gәlin utanıb sözünün dalını demәdi.
Naqolaylığını gizlәtmәk üçün öskürdü. Amma Afa onun nә soruşmaq
istәdiyini başa düşdü vә Afanın dediklәri gәlini lәrzәyә gәtirdi.
Afa:
– İstәmәdiyin adam milçәk kimi şeydi. Milçәk qondu, o toxundu, fәrqi
yoxdu, – dedi.
Gәlin bu an fikirlәşdi ki, hәyәt arvadlarının dediyindә nә isә bir hәqiqәt
var. Yoxsa istәmәdiyin adamdan boğularsan, tıncıxarsan. Nә bilim, daha
nәlәr, nәlәr. Amma vecinә olmaya?..
Afa birdәn kövrәlib ağlamsındı.
– Pәrviznәn dә qoymurlar, – deyib içini çәkә-çәkә burnunu sildi.
Gәlin:
– Yaxşı, özünü әlә al, – deyә onu sakitlәşdirmәyә çalışdı.
– Qoy ürәyimi boşaldım. Bir insana dәrdini deyәmmirsәn. Elә bilirsәn,
bilmirәm, qonşular mәndәn nә deyir? Hamısını bilirәm. Onlara nә var? At
özgәnin, can özgәnin. Sür ki, sürәsәn. De ki, deyәsәn. Pәrvizin dәdәsi gәlib
hәdәlәyir ki, qәssab baltasıyla sәni doğrayacam bir dә onu qapıdan qoysan.
Mayor qaynı var. O dәfә Pәrviz Semaşkoda yatanda yanına getdiyim yerdә
yaxalayıb mәnә deyir ki, bir dә onun yanına gәlsәn, sәni bu xәstәxananın
