Page 437 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 437
El÷in
tәmir etmәyә, harasa bәr-bәzәk vurmağa başlayanda, Cümü tır-tırın ku-
zovuna sement torbası, rәng, mismar, әhәng yığırdı vә kәsә yolla
Maştağadan Nardarana sürürdü, oradan dәnizqırağı yolla Bilgәhә gәlirdi,
Bilgәhdәn Zuğulbaya, oradn da Buzovnaya keçirdi, әgәr kuzovda
satılmamış mal qalırdısa, Şağana, Mәrdәkana, Şüvәlana sürürdü, axşam
tәzәdәn Buzovnaya qayıdırdı vә әvvәllәr Buzovna bazarında ayın-oyun alıb
fәhlә yataqxanasındakı evinә (otağa) gedirdi. Bir il belә keçdi, iki il belә
keçdi, o illәr ki, “Allah qoysa, sabah qayıdacağıq Şuşaya, birsigün
qayıdacağıq Şuşaya!..”, o illәr ki, Qalib anadan oldu vә Cümü onun adını
gәlәcәk Şuşa vә ümumiyyәtlә, Qarabağ qәlәbәsi şәrәfinә Qalib qoydu,
amma sonra yavaş-yavaş әvvәlcә Bolelşik Bufetçi İbadullanın bufetinә
dәymәyә başladı, sonra fәhlә yataqxanasındakı evә (otağa) getdi vә Qızıldiş
Cümşüd hamı üçün Cümü oldu.
XII 437
Son vaxtlar Cümü sübh tezdәn hansısa bir sәsә – әslindә, bu, sәs dә
deyildi, nәsә avaza oxşayan bir şey idi – yuxudan oyanırdı vә heç cürә başa
düşә bilmirdi ki, bu nә sәsdi? Nә avazdı? – dәnizin uğultusu deyildi (bunu
Cümü dәqiq bilirdi), xәzrinin, ya gilәvarın da sәsi deyildi, nәsә qarışıq bir
avaz idi vә bir sübhçağı Cümü yenә bu avaza yuxudan oyanıb yerindәn
qalxdı, otaqdan çıxıb aralığın axırındakı tualetә getdi vә әlüzyuyanın üst
tәrәfindәn asılmış paslı dәmir çәrçivәli köhnә güzgüdә özünә baxa-baxa
birdәn başa düşdü ki, onu yuxudan oyadan o avaz Malıbәyli Köhnә Qaval
İsgәndәrin onların toyunda oxuduğu o “Qarabağ şikәstәsi” idi, amma
İsgәndәrin sәsi bu dünyadan yox, o biri dünyadan gәlirdi vә elә bil o
“Qarabağ şikәstәsi” dә illәrdәn bәri köhnә paltarlarla bir yerdә sandıqda
pәrçim olub qalmışdı, naftalin әriyib qurtarmışdı vә güvә o köhnә paltarlar
kimi, “Qarabağ şikәstәsi”ni dә yeyib adda-budda dәlik-deşik etmişdi.
Vә birdәn-birә Sonanın o toy günündәki әndamı gәlib dәmir çәrçivәsi
paslanmış o güzgüyә qondu, bir müddәt – üç saniyә? ya yarım saat? – belәcә
güzgüdәn Cümüyә baxdı, sonra Cümü yavaş-yavaş yenә dә öz әksini gördü
vә güzgüdәki o әksi Cümünün üzünә bir lopa tüpürüb:
– Niyә onda evlәnib o qızı da bәdbәxt elәdin, ay zaraza? – dedi.
XIII
Hәmin sentyabr günü Bolelşik Bufetçi İbadullanın kefikök idi, çünki
dünәn axşam “Neftçi” Finlandiyadan gәlmiş bir komandanı 3:1 hesabı ilә
tәmir etmәyә, harasa bәr-bәzәk vurmağa başlayanda, Cümü tır-tırın ku-
zovuna sement torbası, rәng, mismar, әhәng yığırdı vә kәsә yolla
Maştağadan Nardarana sürürdü, oradan dәnizqırağı yolla Bilgәhә gәlirdi,
Bilgәhdәn Zuğulbaya, oradn da Buzovnaya keçirdi, әgәr kuzovda
satılmamış mal qalırdısa, Şağana, Mәrdәkana, Şüvәlana sürürdü, axşam
tәzәdәn Buzovnaya qayıdırdı vә әvvәllәr Buzovna bazarında ayın-oyun alıb
fәhlә yataqxanasındakı evinә (otağa) gedirdi. Bir il belә keçdi, iki il belә
keçdi, o illәr ki, “Allah qoysa, sabah qayıdacağıq Şuşaya, birsigün
qayıdacağıq Şuşaya!..”, o illәr ki, Qalib anadan oldu vә Cümü onun adını
gәlәcәk Şuşa vә ümumiyyәtlә, Qarabağ qәlәbәsi şәrәfinә Qalib qoydu,
amma sonra yavaş-yavaş әvvәlcә Bolelşik Bufetçi İbadullanın bufetinә
dәymәyә başladı, sonra fәhlә yataqxanasındakı evә (otağa) getdi vә Qızıldiş
Cümşüd hamı üçün Cümü oldu.
XII 437
Son vaxtlar Cümü sübh tezdәn hansısa bir sәsә – әslindә, bu, sәs dә
deyildi, nәsә avaza oxşayan bir şey idi – yuxudan oyanırdı vә heç cürә başa
düşә bilmirdi ki, bu nә sәsdi? Nә avazdı? – dәnizin uğultusu deyildi (bunu
Cümü dәqiq bilirdi), xәzrinin, ya gilәvarın da sәsi deyildi, nәsә qarışıq bir
avaz idi vә bir sübhçağı Cümü yenә bu avaza yuxudan oyanıb yerindәn
qalxdı, otaqdan çıxıb aralığın axırındakı tualetә getdi vә әlüzyuyanın üst
tәrәfindәn asılmış paslı dәmir çәrçivәli köhnә güzgüdә özünә baxa-baxa
birdәn başa düşdü ki, onu yuxudan oyadan o avaz Malıbәyli Köhnә Qaval
İsgәndәrin onların toyunda oxuduğu o “Qarabağ şikәstәsi” idi, amma
İsgәndәrin sәsi bu dünyadan yox, o biri dünyadan gәlirdi vә elә bil o
“Qarabağ şikәstәsi” dә illәrdәn bәri köhnә paltarlarla bir yerdә sandıqda
pәrçim olub qalmışdı, naftalin әriyib qurtarmışdı vә güvә o köhnә paltarlar
kimi, “Qarabağ şikәstәsi”ni dә yeyib adda-budda dәlik-deşik etmişdi.
Vә birdәn-birә Sonanın o toy günündәki әndamı gәlib dәmir çәrçivәsi
paslanmış o güzgüyә qondu, bir müddәt – üç saniyә? ya yarım saat? – belәcә
güzgüdәn Cümüyә baxdı, sonra Cümü yavaş-yavaş yenә dә öz әksini gördü
vә güzgüdәki o әksi Cümünün üzünә bir lopa tüpürüb:
– Niyә onda evlәnib o qızı da bәdbәxt elәdin, ay zaraza? – dedi.
XIII
Hәmin sentyabr günü Bolelşik Bufetçi İbadullanın kefikök idi, çünki
dünәn axşam “Neftçi” Finlandiyadan gәlmiş bir komandanı 3:1 hesabı ilә
