Page 61 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

әzbәr deyәcәk, vәssalam. Bioqrafiyaları ilә tanışlıq bir yana
qalsın, üz tutduğunuz savadlı tatarın bütöv bir dәstә istedadlı
Azәrbaycan yazıçı vә şairlәrinin adlarını bilmәdiyi ortaya
çıxacaq.
İndiyә qәdәr mәşhur Adolf Berjenin 16 1867-ci ildә
Leypsiqdә nәşr etdirdiyi “Azәrbaycanda mәşhur olan şüәranın
1
17
әşarına mәcmuә” vә Mirzә Yusif Qarabağinin “Mәcmueyi-
әşari-Vaqif vә müasirini-digәr” әsәrlәrini çıxmaq şәrti ilә,
tatar әdәbiyyatı haqqında elә bir mәtbu vәsait, yaxud tәdqiqat
yoxdur ki, sәhifәlәrindә Azәrbaycan tatar şair vә yazıçıları
barәdә, heç olmazsa, qırıq-kәsik mәlumat tapmaq mümkün
2
olsun .
Aydın mәsәlәdir ki, bizim ziyalı tatarlar hәlәlik milli
әdәbiyyatla az maraqlanırlar. Tatar müәlliflәrinin әsәrlәri
indiyә qәdәr nәşr edilmәmiş halda qalmaqdadır. Tәrcümeyi-
halları qәlәmә alınmayıb. Ona görә dә tәәccüblü deyil ki,
hәtta tatar әdәbiyyatının әn yaxşı müәlliflәri dә namәlumluq
61
dumanı arxasındadırlar, mәzarları isә uçulub-dağılır. Mәsәlәn,
xalq poeziyası banisinin (Molla Pәnah Vaqif nәzәrdә tutulur
– Tәrc.) Şuşanın tatar qәbiristanlığındakı mәzarı, fars dilindә
ecazkar poemalar müәllifi, yelizavetpollu tatar Nizaminin 18
Yelizavetpolun Göy İmam qәbiristanlığındakı mәzarı, tatar
Molyeri Mirzә Fәtәli Axundovun Tiflisin tatar qәbiristan -
lığındakı mәzarı – hamısı xarabazarlıq içәrisindәdir, yaxud
dağılıb yerlә yeksan olublar. Bu sahibsiz mәzarlar bütün

1 Tam adı: “Qafqaz vә Azәrbaycanda mәşhur olan şüәranın әşarına mәcmuәdir
ki, Adolf Berje sahib-cәnabının ehtimamı ilә çap olunubdur”. Leypsiq, 1867.
Әsәr AMEA Mәhәmmәd Füzuli adına Әlyazmalar İnstitutunun tәşәbbüsü ilә
2014-cü ildә Bakıda yenidәn nәşr edilmişdir. Tәrtib vә ön sözün müәllifi Әli
Mәmmәdbağıroğlu, Bakı, 2014. (Tәrc.)
2 Bu günlәrdә Tiflisdә Qori Müәllimlәr Seminariyası tatar şöbәsinin müәllimi
Firidun bәy Köçәrlinin tәrtib etdiyi “Azәrbaycan tatarlarının әdәbiyyatı” adlı
broşür çapdan çıxmışdır. Hәmin maraqlı broşür haqqında yaxın saylarımızın
birindә söhbәt açacağıq. (Müәllifin qeydi.)