Page 63 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

xanasına Şәrq dillәri üzrә yazılı tәrcümәçi vәzifәsinә qәbul
olunmuşdu. Bu hadisә 1834-cü ildә baş vermişdi. Hәmin
vaxt Mirzә Fәtәlinin 23 yaşı vardı.
Mirzә Fәtәli Axundov asudә vaxtının çox hissәsini
mütaliәyә ayırırdı. Nәticәdә o, tezliklә tәhsilindәki boşluqları
xeyli dәrәcәdә tamamladı, biliklәrini tәkmillәşdirdi, ağlını
vә zehni qabiliyyәtini inkişaf etdirdi. Hәm dә hәyatının bu
dövründә Mirzә Fәtәli Axundov özündә poetik istedad aşkara
çıxardı: fars vә tatar dillәrindә indiyә qәdәr çap edilmәdәn
әlyazması halında qalan çoxlu әsәrlәr qәlәmә aldı. Onların
22
arasında 1837-ci ildә şair A.S.Puşkinin ölümü münasibәtilә
yazılmış poema hisslәrin tәmizliyi vә sәmimiliyi ilә günümüzdә
dә diqqәti çәkir. Puşkin istedadının böyük pәrәstişkarı olan
vә qüdrәtli rus şairinin gözlәnilmәz ölümündәn sarsılan
23
Mirzә Fәtәli Axundov rus Parnası nәhәnginin vaxtsız itkisi
ilә qәlbini dolduran iztirab vә ağrıları obrazlı misralarda әks
etdirmiş, onun ölümünә acı göz yaşları axıtmışdı. Poema
24
1
Bestujev-Marlinski tәrәfindәn rus dilinә çevrilmişdir . 63
Poetik әsәrlәrin müәllifi olmaqla yanaşı, Mirzә Fәtәli
Axundov hәm dә publisist, tәnqidçi vә nasir kimi mәşhurdur.
Azәrbaycan tatarları içәrisindә dövrünün әn bilikli, savadlı
şәxslәrindәn biri kimi tanınan Mirzә Fәtәli zamanın tәlәb vә
çağırışlarına anında cavab verirdi, müasirlәri olan adlı-sanlı
müsәlmanların çoxu ilә yazışırdı. Onların arasında şair Zakir
vә başqaları mühüm yer tuturdu. Mirzә Fәtәli imkanı daxilindә
mәktublaşdığı müasirlәrini Avropa, xüsusәn dә rus hәyatı vә
әdәbiyyatı ilә tanış etmәyә çalışırdı. Tәәssüf ki, Mirzә Fәtәli
Axundovun bu dövrdә qәlәmә alınmış mәktubları, özәlliklә
dә müxtәlif görkәmli tatarlara ünvanladığı müraciәtlәr әksәr
hallarda itirilib. Ayrı-ayrı әllәrdә olanları isә toplanaraq
sahmana salınmayıb. Heç şübhә yoxdur ki, bu mәktublar

1 Bu tәrcümә 1899-cu il mayın 26-da A.S.Puşkinin anadan olmasının 100 illiyi
münasibәti ilә “Kavkaz” qәzetindә çap edilmişdir. (Müәllifin qeydi.)