Page 577 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

qonağımıza xәbәr verәrәm. Amma başqa bir xoşagәlmәz
1
mәsәlә var: qәzetlәr yenidәn Xәlilin ölümü barәdә yazmağa
başlayıblar. O da mәndәn soruşdu vә bildirdi ki, bu barәdә
çox tәkidli şәkildә danışırlar. Düşünürәm ki, qonağımızın
mәndәn eşitdiklәrindәn başqa, heç nәdәn xәbәri yoxdur. Bu
gün isә marşal L.-in 634 iştirakı ilә mәscid mehrabının
bünövrәsinin qoyulması mәrasimindә Franklin Bulyon, Fәthi
bәy 635 vә digәrlәri ilә bir yerdә olduq. Heç kimin heç nәdәn
xәbәri yoxdur. Yalnız Çokay 636 tәxminәn sentyabrın 5-i ilә
10-u arasında mәktub aldığını vә hәmin mәktubda Xәlilin
yüngül yaradan sonra yenidәn öz işinin başına döndüyü
barәdә mәlumat verildiyini dedi.
Fәthi bәylә iki dәfә görüşmüşәm. Birinci dәfә (10 oktyabr)
uzun-uzadı söhbәt etdik. Son dәrәcә lütfkar vә diqqәtcildir.
Lakin gәtirdiyi dәlillәr әvvәlkilәrdir: bizim mәsәlәmiz yalnız
sülh müqavilәsi bağlanandan sonra gündәliyә çıxa bilәr;
bolşeviklәrlә rabitәni heç bir halda qırmaq olmaz; biz dә öz
577
bolşeviklәrimizlә әlaqә saxlamalı, yaxud xalqı üsyana
qaldırmalıyıq; bizi, çәtin ki, konfransa buraxsınlar; Boğazlar
mәsәlәsindә 637 siz gürcülәrdәn az maraqlı deyilsiniz; lakin bu
mәsәlә ilә bağlı ayrıca konfrans keçirilәcәk; hәmin konfransa
kimin – milli hökumәtin, yoxsa indiki Sovet Azәrbaycanı
hökumәtinin nümayәndәlәrinin buraxılması mәsәlәsindә... biz
susacağıq! Söhbәtlә bağlı әtraflı qeydlәr hazırladım, surәtini
Konstantinopola yolladım. Xahiş etdim ki, Türkiyәnin digәr
nümayәndәlәrinin dә belә düşünüb-düşünmәdiklәrini
araşdırsınlar. Bu günlәrdә yenidәn Fәthi bәylә görüşәcәyәm...
638
Konstantinopola – Rәfiyevә , Xasmәmmәdova, Tağı
639
Rzaya , Trabzonda doktor Xosrov bәy Sultanova 640 bir
neçә mәktub göndәrdim. Artıq mәktubları yola salandan
sonra Rәfiyev vә Rzadan birinin digәri haqda xoşagәlmәz

1 Xәlil bәy 1920-ci ilin iyununda Tiflisdә ermәni terrorçuları tәrәfindәn ağır
yaralanmışdı. (Tәrc.)