Page 556 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

yaxınlıq özünü göstәrәcәk. Bundan ötrü isә ilk növbәdә
işimizә әngәl olan, mövcud vәziyyәtdә normal әlaqә vә
rabitәnin yaradılmasına imkan vermәyәn maneәlәr aradan
qaldırılmalıdır. Bu maneәlәrin kökü çox dәrindәdir. Onları
hadisә vә proseslәrin mahiyyәtindә, Türkiyәni әvvәlcә tam
iflas hәddinә gәtirәn, sonra mәhv olmuş dövlәtin külü
içәrisindәn xoşbәxt dirçәlişә yol açan milli ruhun xilasedici
oyanış vә intibahında axtarmaq lazımdır. İndi sonuncusu
1921-ci il 16 mart tarixli Moskva müqavilәsi 609 şәklindә
meydana çıxan hәmin sәbәblәr haqda burada danışmağın
yeri deyil. Lakin problemin kökü dә mәhz bu sәbәblәrdәdir.
İstәnilәn halda mәsәlә bizdәn “narazılıq”da deyil. Әgәr,
hәqiqәtәn dә, hәr şey belәdirsә, әgәr hәr şey bizim “günahkar”
olmağımızla bağlıdırsa, o zaman bu, düzәlәn işdir. Bütün
xalqın müqabilindә onbeş-iyirmi nәfәr hәtta hәqiqәtәn dә,
“günahkar” azәrbaycanlı nәdir ki? O zaman mәn birinci
kәnara çәkilmәyә, yox olmağa, bir sözlә, hәr cür qurban
556 vermәyә hazıram. Tәki bunun, hәqiqәtәn dә, yardım gözlәmәyә
haqqı olan xalqıma bir kömәyi dәysin.
Gördüyümüz kimi, uzunmüddәtli passiv münasibәt hәr
yerdә vә hәr şeydә özünün müstәqim mәnfi, mәhvedici
tәsirini büruzә verir. Bütün zәrbәlәr isә ilk növbәdә zavallı
xalqa dәyir. Bu xalq siyasi cәhәtdәn boğulub, iqtisadi
baxımdan kölә vәziyyәtinә salınıb, onun әxlaqını günü-
gündәn daha artıq dәrәcәdә pozurlar, etnoqrafik cәhәtdәn
yad ünsürlәrin zorakılığına mәruz qalıb, hәr gün yalançı
doktrinaların, ikiüzlülüyün, saxtakarlığın, zorakılığın,
repressiya, hәdә vә ölümün ustalıqla qurulmuş torlarında
daha artıq dәrәcәdә dolaşır. Belә passiv münasibәt hәm
burada, hәm dә yerlәrdә işә mane olur, hәr kәsi dalana
dirәyir, çıxılmazlığa salır... Bu yanaşma tәrzi eyni zamanda
әn yaxın qonşularımızla buradakı münasibәtlәrin sәmimiyyәt
zәminindә qurulmasına mane olur. Az qala bütün әlaqәlәrimizin
kәsildiyi ermәnilәri bir tәrәfә qoysaq, hәtta gürcülәr dә